Ευρωπαϊκή Ένωση μόνη ψάχνει, για εκατοντάδες δισ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας της

Σαφές έχει καταστήσει ο Τραμπ στην ΕΕ πως πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό της, ενώ η απάντηση της ηπείρου στις απειλές των ΗΠΑ για αποχώρηση αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά, σύμφωνα με το Bloomberg.

Στη μεγαλύτερη πρωτοβουλία για την ασφάλεια της περιοχής μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η ΕΕ, oλοένα πιο απομονωμένη από τον Ντόναλντ Τραμπ, επιδιώκει να αποδεσμεύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετη χρηματοδότηση για την άμυνα, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις.

Ακολουθώντας το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου που αύξησε δραματικά τις στρατιωτικές δαπάνες, τα στοιχεία περιλαμβάνουν αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες για την απελευθέρωση εθνικών πόρων, πιθανή κοινή χρηματοδότηση και επαναχρησιμοποίηση υφιστάμενων κονδυλίων, δήλωσαν οι άνθρωποι, οι οποίοι ζήτησαν να μην κατονομαστούν επειδή οι συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη και είναι ευαίσθητες.

Ανεξάρτητα από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, η Γερμανία επιδιώκει να επισπεύσει τη δημιουργία ενός αμυντικού ταμείου χρηματοδοτούμενου από το χρέος, ύψους 200 δισ. ευρώ (210 δισ. δολαρίων). Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Kιρ Στάρμερ (Keir Starmer) θα βρίσκεται στην Ουάσινγκτον σήμερα Πέμπτη (27.2.2025), λίγες ημέρες μετά τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν (Emmanuel Macron), σε μια συνδυασμένη προσπάθεια να πείσει τον Trump ότι η Ευρώπη ακολούθησε το παράδειγμά του και ασχολήθηκε σοβαρά με την άμυνα.

«Αυτό που χρειαζόμαστε σε αυτή τη στιγμή που συμβαίνει μια φορά στη γενιά είναι μια «νοοτροπία του επείγοντος» και ένα στρατηγικό σχέδιο για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ, στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα μετά από ένα ταξίδι στην Ουκρανία.

Παρά την πρόθεση, η Ευρώπη αντιμετωπίζει δύο δύσκολα προβλήματα: η αμυντική της βιομηχανία είναι υποστελεχωμένη και απροετοίμαστη για ταχείς επανεξοπλισμούς και τα αποθέματα έχουν σχεδόν αδειάσει από την υποστήριξη της Ουκρανίας. Παρά την υποχώρηση των ΗΠΑ, το μπλοκ έχει ορκιστεί να συνεχίσει να στηρίζει το Κίεβο και επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την παροχή πρόσθετης στρατιωτικής στήριξης ύψους περίπου 20 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Για τη δική του ανάπτυξη, το να πιέσει πολύ γρήγορα σημαίνει ότι αγοράζει όπλα -κυρίως από τις ΗΠΑ- και βλέπει τα χρήματα της ΕΕ να φεύγουν από την περιοχή. Η ενίσχυση των τοπικών κατασκευαστών όπλων όμως κοστίζει χρόνο και χρήμα, τα οποία είναι και τα δύο σε έλλειψη. Αυτό το δίλημμα ωθεί την ΕΕ να αναζητήσει κάθε διαθέσιμο πόρο.

Η νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας θα αρχίσει να διαμορφώνεται σε μια έκτακτη σύνοδο των ηγετών στις 6 Μαρτίου. Στη συνέχεια, μια νέα αμυντική βιομηχανική στρατηγική αναμένεται να παρουσιαστεί στις 19 Μαρτίου από τον Επίτροπο Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους (Andrius Kubilius) και την κορυφαία διπλωμάτη της ΕΕ, Κάγια Κάλας (Kaja Kallas).

Το σχέδιο της φον ντερ Λάιεν

Το αμυντικό σχέδιο της Von der Leyen θα αποτελείται από τρία στοιχεία. Όλα είναι πολύπλοκα και δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό θα εφαρμοστούν, ανέφεραν πηγές του Bloomberg.

1. Η πρώτη πρωτοβουλία έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει περισσότερες δαπάνες από τα κράτη μέλη μέσω της χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων. Σύμφωνα με ορισμένους αξιωματούχους, αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην κινητοποίηση τουλάχιστον 160 δισ. ευρώ.

Οι συνομιλίες επικεντρώνονται στον αποκλεισμό των αμυντικών δαπανών από τους υπολογισμούς του ελλείμματος και θα μπορούσαν να ανέλθουν μεταξύ 1% και 2% του εθνικού ΑΕΠ σε διάστημα δύο έως τεσσάρων ετών, σύμφωνα με τους ανθρώπους. Πρέπει να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες, όπως το τι θεωρείται αμυντικές δαπάνες, πόσο θα διαρκέσει αυτή η ρήτρα διαφυγής και αν η επίτευξη του στόχου του 2% του ΝΑΤΟ θα αποτελεί παράγοντα.

2. Το δεύτερο μέρος συνίσταται στην ενεργοποίηση των δαπανών σε επίπεδο ΕΕ με ένα νέο κοινό μέσο. Τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν κυρίως για επενδύσεις σε κοινά έργα σε τομείς όπως η αεράμυνα, οι δυνατότητες κρούσης μεγάλου βεληνεκούς, οι πύραυλοι, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και η στρατιωτικού επιπέδου τεχνητή νοημοσύνη.

Ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ και τα κράτη μέλη ζητούν τη δυνατότητα κοινού δανεισμού, αλλά η ιδέα είναι πάντα αμφιλεγόμενη και διχάζει το μπλοκ.

3. Το τρίτο κομμάτι συνίσταται στη χαλάρωση των επενδυτικών περιορισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Επί του παρόντος, επιτρέπεται να επενδύει μόνο σε αγαθά διπλής χρήσης. Μια αλλαγή θα άνοιγε το δρόμο για πρόσθετη χρηματοδότηση και από ιδιωτικές τράπεζες.

Εκτός από αυτές τις τρεις συνιστώσες, η Von der Leyen έθεσε την ιδέα σε συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών για την πιθανή επαναχρησιμοποίηση μη χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν για την αποκατάσταση της πανδημίας του Covid, ανέφεραν οι άνθρωποι.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, μόνο το 6,4% των 392 δισ. ευρώ των λεγόμενων ταμείων συνοχής έχει καταβληθεί. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους διαθέσιμους πόρους της ΕΕ και ενώ τα χρήματα αυτά μπορούν να χρηματοδοτήσουν ορισμένα αμυντικά έργα εφόσον συμβάλλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη, τα κριτήρια θα μπορούσαν να διευρυνθούν.

Επιπλέον, υπάρχουν 93 δισεκατομμύρια ευρώ από μη διεκδικούμενα φθηνά δάνεια από το ταμείο αποκατάστασης της πανδημίας, τα οποία, σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την άμυνα. Κάποια από τα διεκδικούμενα κεφάλαια θα μπορούσαν επίσης να αναδιατεθούν, αλλά ο χρόνος πιέζει, καθώς η προθεσμία για τη δαπάνη των κονδυλίων ανάκαμψης λήγει τον Αύγουστο του 2026.

Μια άλλη ιδέα που διατυπώθηκε είναι να αξιοποιηθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας – το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αλλά αυτή η επιλογή παραμένει δύσκολη, δεδομένου ότι θα απέκλειε χώρες εκτός του κοινού νομίσματος, όπως η Πολωνία, και θα ήταν κλειστή για συμμαχικές χώρες εκτός ΕΕ.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας που συνδέεται με οποιεσδήποτε αποφάσεις της ΕΕ, χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, έχουν προτείνει τη συνεργασία εκτός του μπλοκ μέσω ενός ειδικού ταμείου ή τράπεζας. Ένας «συνασπισμός των προθύμων» θα ήταν σε θέση να δράσει ταχύτερα και θα μπορούσε να είναι ανοικτός σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, ανέφεραν οι άνθρωποι.

«Χρειαζόμαστε καινοτόμο χρηματοδότηση για να έχουμε πολύ περισσότερες κοινές επενδύσεις ως Ευρωπαίοι», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε συνέντευξή του στο Fox News μετά τη συνάντησή του με τον Τραμπ. «Γιατί; Επειδή πρέπει να αναλάβουμε το δικό μας μέρος του βάρους και πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στην ασφάλειά μας».

To άρθρο Ευρωπαϊκή Ένωση μόνη ψάχνει, για εκατοντάδες δισ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας της δημοσιεύτηκε στο NewsIT .