Άχρηστο ένα στα πέντε αντικαρκινικά φάρμακα σε τέσσερις αφρικανικές χώρες
Φάρμακα άχρηστα με πλαστές ετικέτες, σκευάσματα με ελάχιστη δραστική ουσία ή ακόμα και επικίνδυνα αποτελούν απειλή για εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς με καρκίνο σε τέσσερις αφρικανικές χώρες αποκαλύπτει έρευνα που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο παγκόσμιο ιατρικό περιοδικό Lancet, επιβεβαιώνοντας φόβους που εκφράζονταν εδώ και χρόνια.
Ομάδα αποτελούμενη από διεθνείς και ντόπιους ερευνητές που συνέλλεξαν και ανέλυσαν δείγματα φαρμάκων, από 12 νοσοκομεία και 25 φαρμακεία στην Αιθιοπία, την Κένυα, το Μαλάουι και το Καμερούν κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ανάμεσα σε 200 διαφορετικά σκευάσματα που εξετάστηκαν περισσότεροι από το 17% βρέθηκε να έχει λανθασμένα επίπεδα δραστήριων συστατικών, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που χρησιμοποιούνται σε μεγάλα νοσοκομεία
An alarming number of people across Africa may be taking cancer drugs that don’t contain the vital ingredients needed to contain or reduce their disease, new findings show. https://t.co/IVdJ6pqAYN
— DW News (@dwnews) June 30, 2025
Οι ασθενείς που λαμβάνουν ανεπαρκείς δόσεις αυτών των δραστικών ουσιών πιθανότατα θα δουν τους καρκινικούς όγκους να αυξάνονται ενδεχομένων και να εξαπλώνονται, αναφέρουν οι επιστήμονες κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου.
Παρόμοιοι αριθμοί υποβαθμισμένων αντιβιοτικών, φαρμάκων για την ελονοσία και τη φυματίωση έχουν αναφερθεί στο παρελθόν, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που μια μελέτη διαπίστωσε υψηλά επίπεδα παραποιημένων ή ελαττωματικών αντικαρκινικών φαρμάκων σε κυκλοφορία.
Η ακαταλληλότητα των φαρμάκων μπορεί να οφείλεται σε κακές συνθήκες παρασκευής, σε αποσύνθεση των σκευασμάτων λόγω των κακών συνθηκών αποθήκευσης, αλλά σε πολλές περιπτώσεις σε κακόβουλη απάτη με πλαστές ετικέτες που παραπλανούν γιατρούς και ασθενείς με σκοπό το κέρδος.
Η εντόπιση υποβαθμισμένων και παραποιημένων προϊόντων μπορεί να είναι δύσκολη. Συνήθως, ένας γιατρός ή ασθενής είναι σε θέση να εκτελέσει μόνο μια οπτική επιθεώρηση – κυριολεκτικά ελέγχοντας μια ετικέτα για αποκλίσεις ή χάπια και σύριγγες για χρωματικές διαφορές – για να εντοπίσει παραποιημένα προϊόντα.
Αλλά αυτό δεν είναι μια αξιόπιστη μέθοδος. Στη μελέτη, μόλις το ένα τέταρτο των υποβαθμισμένων προϊόντων εντοπίστηκαν μέσω οπτικής επιθεώρησης, ενώ μόνο οι εργαστηριακές δοκιμές, που στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες, εντόπισαν τα υπόλοιπα.
Πριν από σχεδόν μια δεκαετία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαπίστωσε ότι περίπου ένα στα 10 φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ήταν υποβαθμισμένα ή παραποιημένα. Ανεξάρτητη έρευνα που διεξήχθη από τότε έχει επιβεβαιώσει αυτά τα στοιχεία, μερικές φορές βρίσκοντας ποσοστά που είναι δυνητικά διπλάσια.
Ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος μπορούν να παρακολουθούν τις αλυσίδες εφοδιασμού και να έχουν αυστηρά ρυθμιστικά συστήματα για τον εντοπισμό και την απόσυρση ύποπτων προϊόντων, η υποδομή που πρέπει να γίνει που δεν είναι καθόλου συνήθης σε άλλες περιοχές, όπως η Αφρική, όπου η έλλειψη πρόσβασης σε οικονομικά προσιτά φάρμακα συχνά οδηγεί τους ασθενείς σε λιγότερο ρυθμισμένες αγορές.
