«Ανηφορικός» ο δρόμος του υπουργείου Οικονομικών μετά το Πάσχα – Ποια είναι τα 5 στοιχήματα για ανάπτυξη και δημοσιονομική σταθερότητα

Η εορταστική «ραστώνη» των ημερών του Πάσχα έλαβε και επίσημα τέλος και από σήμερα (22.04.2025) τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) σηκώνουν και πάλι τα μανίκια για τα επόμενα μεγάλα «ραντεβού» που θα κρίνουν πολλά για το μέλλον της ελληνικής ανάπτυξης και της δημοσιονομικής μας σταθερότητας.

Μάλιστα, οι επόμενοι μήνες είναι ιδιαίτερα σημαντικοί καθώς το ΥΠΟΙΚ θα δώσει «μάχες» για να αποκομίσει η χώρα τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη σε μία σειρά από καθοριστικά πεδία για τους στόχους της ανάπτυξης, των πλεονασμάτων, της μείωσης του χρέους κλπ: αμυντικές δαπάνες, δασμοί, απορρόφηση κονδυλίων, αξιολογήσεις.

Σε αναμονή για τη ρήτρα διαφυγής

Αν και στις πρόσφατες συνεδριάσεις των Eurogroup και ECOFIN το θέμα της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής και των όρων για αυτή, τέθηκε στο τραπέζι, όπως εξηγούν στελέχη του ΥΠΟΙΚ τα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμα πλήρη εικόνα για το ποια θα μπορούσαν να είναι τα οφέλη της κάθε πλευράς. Μάλιστα, κατά τις δηλώσεις του στην πρόσφατη επίσκεψη στην Ελλάδα, ο πρόεδρος του Eurogroup απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε σχετική αναφορά, με τον Έλληνα υπουργό, Κυριάκο Πιερρακάκη, να επαναλαμβάνει την ελληνική θέση για την ανάγκη μιας επωφελούς, για όλα τα κράτη μέλη, απόφασης της ΕΕ για τις αμυντικές δαπάνες και την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής.

Με βάση το μέχρι σήμερα γνωστό χρονοδιάγραμμα, τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν το αίτημα ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής έως το τέλος Απριλίου, η Κομισιόν θα το αξιολογήσει τον Ιούνιο, και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα το εγκρίνει τον Ιούλιο.

Όπως αναφέρεται στη «Λευκή Βίβλο» της Κομισιόν, εφόσον ενεργοποιείται η ρήτρα διαφυγής, κάθε χώρα έχει τη δυνατότητα απόκλισης από τα συμφωνηθέντα όρια αύξησης δαπανών, ίση με την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε σχέση το 2021 (έως 1,5% του ΑΕΠ ανά έτος), με περίοδο ισχύος τα τέσσερα χρόνια, χωρίς να αποκλείεται χρονική επέκταση.

Το κρίσιμο τρίμηνο των δασμών

Η ωρολογιακή βόμβα που απειλεί, ωστόσο, να ανατρέψει κάθε σχεδιασμό, είναι η εξέλιξη του εμπορικού πολέμου.

Ακόμα και η προσωρινή παύση των αμερικανικών δασμών στις ευρωπαϊκές εξαγωγές για 90 ημέρες, δεν αναιρούν το γεγονός πως ήδη ισχύουν εισφορές 10% στις εξαγωγές της ΕΕ, μαζί και στα ελληνικά προϊόντα.

Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, η οριζόντια αύξηση δασμών κατά 10% σε όλες τις εξαγωγές προϊόντων της ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα μπορούσε να μειώσει το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών κατά περίπου 1,7%. Αντιστοίχως, η αρνητική επίδραση στο ελληνικό ΑΕΠ, θα μπορούσε να φτάσει και στο 0,4% έως το τέλος του 2026.

Εάν δε, μετά το πέρας των 90 ημερών δεν βρεθεί λύση σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ και ΕΕ, τότε οι συνέπειες από την εφαρμογή δασμών 20% θα είναι ακόμα πιο οδυνηρές.

Η εξίσωση γίνεται ακόμα πιο δυσμενής εάν συνυπολογιστούν και οι έμμεσες επιπτώσεις, όπως ενδεχόμενη επιβράδυνση στους βασικούς μας εμπορικούς εταίρους στην Ευρώπη και το πλήγμα στον ελληνικό τουρισμό καθώς το προϊόν της χώρας θα γίνει λιγότερο ανταγωνιστικό, θέτοντας εν αμφιβόλω ταξιδιωτικές ροές δισεκατομμυρίων ευρώ που αποτελούν αιμοδότη της ελληνικής οικονομίας.

Στο «βάθος» το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο

Το ποιες θα είναι οι σημειακές εξελίξεις και ενδείξεις για το τι μέλλει γενέσθαι τον επόμενο μήνα, θα βαρύνουν και στις εκτιμήσεις της Κομισιόν στην έκθεση Εαρινού Εξαμήνου 2025 για κάθε κράτος μέλος, μαζί με συστάσεις.

Στο πλαίσιο προετοιμασίας της έκθεσης είχαν γίνει επισκέψεις από εκπρόσωπους της ΕΕ τον προηγούμενο μήνα, έτσι ώστε η Κομισιόν να έχει έτοιμες τις προβλέψεις και τις συστάσεις προς την Ελλάδα, περί τα τέλη Μαΐου, όταν και δημοσιεύονται τα σχετικά έγγραφα για τα κράτη μέλη.

Είναι καθοριστικής σημασίας ότι η συγκεκριμένη έκθεση δημοσιεύεται εν μέσω εμπορικού πολέμου και φόβων για το ξέσπασμα μιας παγκόσμιας ύφεσης και αναμένεται με ενδιαφέρον το πώς αυτό θα επηρεάσει τις προβλέψεις της Κομισιόν για τους ρυθμούς ανάπτυξης της Ελλάδας, τα πρωτογενή πλεονάσματα, τη μείωση του χρέους κ.α., αλλά και τι θα αναγράφει για την πορεία απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2021 – 2027, αλλά κυρίως, του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς βαδίζουμε προς την τελική του ευθεία.

Με το πόδι στο «γκάζι» για το Ταμείο Ανάκαμψης

Για το πώς θα κινηθεί η ελληνική οικονομία, βασικός παράγοντας είναι αν θα καταφέρει να νικήσει το «στοίχημα» της απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, ιδιαίτερα στις συνθήκες του εμπορικού πολέμου όπου το περιβάλλον γίνεται άκρως λιγότερο ευνοϊκό για επενδύσεις.

Έως το τέλος του μήνα η Ελλάδα πρέπει να έχει υποβάλλει στην ΕΕ την τελική αναθεωρημένη εκδοχή του «Ελλάδα 2.0», η οποία αυτή τη στιγμή επεξεργάζεται από την Κομισιόν και τους φορείς της ελληνικής κυβέρνησης. Μέσα σε αυτή την αναθεώρηση περιέχονται ιδιαίτερα κρίσιμες προσαρμογές όπως απεντάξεις έργων που δεν προχωρούσαν και αντικατάστασή τους με άλλα, προκειμένου «να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ», όπως χαρακτηριστικά τονίζουν στο οικονομικό επιτελείο.

Η τελική έγκριση αναμένεται το καλοκαίρι. Η Ελλάδα θέλει να λάβει ακόμα 9,4 δισ. ευρώ της 6ης και 7ης δόσης του Ταμείου Ανάκαμψης μέσα στο 2025 αφού πρώτα έχει ολοκληρώσει 81 ορόσημα και στόχους.

Για αυτές τις δύο δόσεις, θα πρέπει το 6ο αίτημα πληρωμής να έχει υποβληθεί μέσα στο καλοκαίρι μετά από την  έγκριση του νέου σχεδίου, και το 7ο αίτημα στη σειρά έως το τέλος του έτους, με το πρόγραμμα να τελειώνει στις 31 Αυγούστου 2026. Πριν από τότε θα πρέπει να έχουν υποβληθεί και το 8ο και το 9ο αίτημα.

Καλές οι μέχρι τώρα αξιολογήσεις, αλλά υπάρχει και συνέχεια…

Μπορεί η αξιολόγηση της S&P στις 18 Απριλίου να είχε θετική έκβαση για την ελληνική οικονομία με αναβάθμιση του αξιόχρεου της, αλλά έπεται συνέχεια χωρίς η έκβαση να θεωρείται δεδομένη, ειδικά όσο μπαίνουμε πιο «βαθιά» στον εμπορικό πόλεμο και αρχίσουν να κάνουν την εμφάνιση τους οι επιπτώσεις τους.

Όλοι οι προαναφερθέντες παράγοντες θα παίξουν τον ρόλο τους και στις επόμενες αξιολογήσεις, πέντε τον αριθμό έως το τέλος του 2025.

Μάλιστα, η DBRS προβλέπει πως από τους ήδη υπάρχοντες δασμούς θα υπάρξουν επιπτώσεις στις παγκόσμιες κρατικές πιστοληπτικές αξιολογήσεις και ιδιαίτερα για τις οικονομίες της Ασίας και της Ευρώπης.

Από το πώς θα τα πάει η χώρα στις επόμενες αξιολογήσεις της από τους οίκους αξιολόγησης, θα κριθεί και το κατά πόσο θα συνεχίσει να διαμορφώνεται ένα ολοένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την Ελλάδα στις αγορές χρέους, επηρεάζοντας παράλληλα την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και τις επενδύσεις, και έτσι τους ρυθμούς ανάπτυξης και την ταχύτητα μείωσης του χρέους.

Ας σημειωθεί πως οι επόμενες αξιολογήσεις της Ελλάδας για φέτος είναι στις 16 Μαΐου η πρώτη της Fitch, στις 30 Μαΐου η Scope, 5 Σεπτεμβρίου η DBRS, στις 19 Σεπτεμβρίου η Moody’s, στις 17 Οκτωβρίου ξανά η S&P, 7 Νοεμβρίου η Scope Ratings και 14 Νοεμβρίου η Fitch.

To άρθρο «Ανηφορικός» ο δρόμος του υπουργείου Οικονομικών μετά το Πάσχα – Ποια είναι τα 5 στοιχήματα για ανάπτυξη και δημοσιονομική σταθερότητα δημοσιεύτηκε στο NewsIT .