Το Ιράν και οι ΗΠΑ διεξάγουν «θετικές» συνομιλίες στο Ομάν

Το Ιράν και οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι είχαν «θετικές» και «εποικοδομητικές» συνομιλίες στο Ομάν το Σάββατο και συμφώνησαν να ξανασυναντηθούν την επόμενη εβδομάδα σε έναν διάλογο που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της κλιμάκωσης του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να απειλεί με στρατιωτική δράση εάν δεν υπάρξει συμφωνία, αναφέρει το Reuters.

«Νομίζω ότι είμαστε πολύ κοντά σε μια βάση για διαπραγματεύσεις και αν μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε αυτή τη βάση την επόμενη εβδομάδα, θα έχουμε προχωρήσει πολύ και θα μπορέσουμε να ξεκινήσουμε πραγματικές συζητήσεις με βάση αυτό», δήλωσε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί στην κρατική τηλεόραση.

Ο Αρακτσί δήλωσε ότι οι συνομιλίες – οι πρώτες μεταξύ του Ιράν και της κυβέρνησης Τραμπ, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης θητείας του 2017-2021 – πραγματοποιήθηκαν σε «παραγωγική, ήρεμη και θετική ατμόσφαιρα».

«Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συνεχίσουν τις συνομιλίες … πιθανότατα το επόμενο Σάββατο», πρόσθεσε ο Αρακτσί. «Το Ιράν και η αμερικανική πλευρά επιθυμούν μια συμφωνία βραχυπρόθεσμα. Δεν θέλουμε συνομιλίες για (τις) συνομιλίες».

Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε τις συνομιλίες στις οποίες συμμετείχαν ο απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή Στίβεν Γουίτκοφ, η πρέσβειρα των ΗΠΑ στο Ομάν Άνα Εσκρογκίμα και ο Αράκτσι «πολύ θετικές και εποικοδομητικές».

«Τα θέματα αυτά είναι πολύ περίπλοκα και η σημερινή άμεση επικοινωνία του ειδικού απεσταλμένου Γουίτκοφ ήταν ένα βήμα προς τα εμπρός για την επίτευξη ενός αμοιβαία επωφελούς αποτελέσματος», ανέφερε σε ανακοίνωσή του. «Οι πλευρές συμφώνησαν να συναντηθούν εκ νέου το ερχόμενο Σάββατο».

Ερωτηθείς σχετικά με τις συνομιλίες, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους το βράδυ του Σαββάτου: «Νομίζω ότι πάνε καλά».

«Τίποτα δεν έχει σημασία μέχρι να το πετύχεις, γι’ αυτό δεν μου αρέσει να μιλάω γι’ αυτό, αλλά πάνε καλά. Η κατάσταση με το Ιράν πηγαίνει αρκετά καλά, νομίζω», δήλωσε στο Air Force One.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά τη Δευτέρα ότι η Ουάσινγκτον και η Τεχεράνη θα ξεκινήσουν συνομιλίες στο Ομάν, ένα κράτος του Κόλπου που έχει μεσολαβήσει στο παρελθόν μεταξύ της Δύσης και της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Έχει μεσολαβήσει για την απελευθέρωση πολλών ξένων πολιτών και διπλών υπηκόων που κρατούνται από το Ιράν.

ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΝΤΑΙ

Οι ανταλλαγές του Σαββάτου ήταν έμμεσες και με τη διαμεσολάβηση του Ομάν, όπως ήθελε το Ιράν, και όχι πρόσωπο με πρόσωπο, όπως απαίτησε ο Τραμπ. Κάθε αντιπροσωπεία είχε ξεχωριστή αίθουσα και αντάλλασσε μηνύματα μέσω του υπουργού Εξωτερικών του Ομάν, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Εσμαήλ Μπαγκαΐ.

Ο Αρακτσί είπε ότι η αντιπροσωπεία του είχε μια σύντομη συνάντηση με την αντίστοιχη των ΗΠΑ με επικεφαλής τον Γουίτκοφ, αφού βγήκαν από τις συνομιλίες.

«Μετά το τέλος περισσότερων από 2-1/2 ωρών έμμεσων συνομιλιών, οι επικεφαλής της ιρανικής και της αμερικανικής αντιπροσωπείας συνομίλησαν για λίγα λεπτά παρουσία του υπουργού Εξωτερικών του Ομάν κατά την αποχώρησή τους από τις συνομιλίες. Αυτή (η συνάντηση) βασίστηκε στην πολιτική μας εθιμοτυπία», δήλωσε ο Αρακτσί.

«Το σημερινό επίκεντρο των συνομιλιών θα είναι η αποκλιμάκωση των περιφερειακών εντάσεων, η ανταλλαγή κρατουμένων και οι περιορισμένες συμφωνίες για την ελάφρυνση των κυρώσεων (κατά του Ιράν) με αντάλλαγμα τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», δήλωσε πηγή από το Ομάν στο Reuters.

Ο Μπαγκαΐ διέψευσε τον απολογισμό αυτό, αλλά δεν διευκρίνισε τι ήταν ψευδές.

Ο Τραμπ, ο οποίος κατά την πρώτη του θητεία απέσυρε τις ΗΠΑ από μια συμφωνία του 2015 για τις μεγάλες δυνάμεις με την Τεχεράνη, έφερε και πάλι μια πιο σκληρή προσέγγιση σε μια δύναμη της Μέσης Ανατολής, της οποίας το πυρηνικό πρόγραμμα ο σύμμαχος της Ουάσινγκτον, το Ισραήλ, θεωρεί υπαρξιακή απειλή.

Ταυτόχρονα, το Ιράν και οι συμμαχικές ομάδες έχουν αποδυναμωθεί από τις στρατιωτικές επιθέσεις που έχει εξαπολύσει το Ισραήλ σε όλη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών επιδρομών στο Ιράν, κατά τη διάρκεια του πολέμου του με τη Χαμάς μετά την επίθεση της παλαιστινιακής μαχητικής οργάνωσης Χαμάς κατά του Ισραήλ από τη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023.

Ο Μιχαήλ Ουλιάνοφ, πρεσβευτής της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, χαρακτήρισε «ενθαρρυντικές» τις δηλώσεις που εξέδωσαν οι δύο πλευρές μετά τις συνομιλίες.

Η Τεχεράνη προσέγγισε τις συνομιλίες με επιφυλακτικότητα, σκεπτόμενη ότι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συμφωνία και καχύποψία απέναντι στον Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα απειλήσει να βομβαρδίσει το Ιράν εάν δεν σταματήσει το επιταχυνόμενο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου -που θεωρείται από τη Δύση ως πιθανή οδός προς τα πυρηνικά όπλα.

Ενώ κάθε πλευρά έχει μιλήσει για τις πιθανότητες κάποιας προόδου, παραμένουν μακριά μεταξύ τους σε μια διαμάχη που συνεχίζεται για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Το Ιράν έχει επί μακρόν αρνηθεί ότι επιδιώκει την κατασκευή πυρηνικών όπλων, αλλά οι δυτικές χώρες και το Ισραήλ πιστεύουν ότι προσπαθεί κρυφά να αναπτύξει τα μέσα για την κατασκευή ατομικής βόμβας.

«Αυτή είναι μια αρχή. Έτσι είναι φυσιολογικό σε αυτό το στάδιο οι δύο πλευρές να παρουσιάζουν η μία στην άλλη τις θεμελιώδεις θέσεις τους μέσω του διαμεσολαβητή του Ομάν», δήλωσε ο Μπαγκαΐ.

Τα σημάδια προόδου θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση των εντάσεων σε μια περιοχή που φλέγεται από το 2023 με τους πολέμους στη Γάζα και τον Λίβανο, τις πυραυλικές επιθέσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, τις επιθέσεις των Χούθι σε πλοία της Ερυθράς Θάλασσας και την ανατροπή της κυβέρνησης στη Συρία.

ΥΨΗΛΟ ΡΙΣΚΟ

Ωστόσο, η αποτυχία θα επιδείνωνε τους φόβους για μια ευρύτερη ανάφλεξη σε μια περιοχή που εξάγει μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πετρελαίου. Η Τεχεράνη έχει προειδοποιήσει τις γειτονικές χώρες που έχουν αμερικανικές βάσεις ότι θα αντιμετωπίσουν «σοβαρές συνέπειες» εάν εμπλακούν σε οποιαδήποτε αμερικανική στρατιωτική επίθεση εναντίον του μέλους του ΟΠΕΚ.

«Υπάρχει μια πιθανότητα για αρχική κατανόηση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, εάν το άλλο μέρος (ΗΠΑ) εισέλθει στις συνομιλίες με ισότιμη στάση», δήλωσε ο Αρακτσί στην ιρανική τηλεόραση.

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον τελικό λόγο σε βασικά κρατικά θέματα, έδωσε στον Αράκτσι «πλήρη εξουσιοδότηση» για τις συνομιλίες, δήλωσε Ιρανός αξιωματούχος στο Reuters.

Το Ιράν έχει αποκλείσει τη διαπραγμάτευση των αμυντικών δυνατοτήτων του, όπως το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων.

Τα δυτικά έθνη λένε ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου, μιας πηγής πυρηνικού καυσίμου, από το Ιράν έχει υπερβεί κατά πολύ τις απαιτήσεις ενός προγράμματος πολιτικής ενέργειας και έχει παράγει αποθέματα σε επίπεδο σχάσιμης καθαρότητας κοντά σε αυτά που απαιτούνται σε κεφαλές πολέμου.

Ο Τραμπ, ο οποίος έχει επαναφέρει μια εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» στην Τεχεράνη από τον Φεβρουάριο, εγκατέλειψε ένα πυρηνικό σύμφωνο του 2015 μεταξύ του Ιράν και έξι παγκόσμιων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και της Κίνας, το 2018 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και επέβαλε εκ νέου εξοντωτικές κυρώσεις στην Ισλαμική Δημοκρατία.

Έκτοτε, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει κάνει άλμα προς τα εμπρός, μεταξύ άλλων με τον εμπλουτισμό ουρανίου σε 60% σχάσιμο καθαρότητας, ένα τεχνικό βήμα από τα επίπεδα που απαιτούνται για μια βόμβα.