ΗΠΑ-Κίνα: Υπέρ του Πεκίνου η πλάστιγγα στη διεθνή κοινή γνώμη

Περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο βλέπουν την Κίνα πιο ευνοϊκά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τον Democracy Perception Index (DPI) του 2025, ο οποίος περιγράφεται ως η μεγαλύτερη ετήσια μελέτη στον κόσμο για το πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη δημοκρατία.

Η έρευνα διεξήχθη από τη Nira Data και το Ίδρυμα Συμμαχίας Δημοκρατιών (AoD), ΜΚΟ με έδρα τη Δανία και τον πρώην Δανό πρωθυπουργό και πρώην ΓΓ του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, μεταξύ των ιδρυτών της. Η έρευνα περιέλαβε συνεντεύξεις από 110.000 ερωτηθέντες σε 100 χώρες μεταξύ 9 Απριλίου και 23 Απριλίου 2025. Τα ευρήματα δείχνουν μια αξιοσημείωτη μείωση της διεθνούς εικόνας των ΗΠΑ κατά το τελευταίο έτος.

Τα δεδομένα αποτυπώνουν μια απότομη μετατόπιση της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Οι ΗΠΑ είδαν την καθαρή βαθμολογία τους να μειώνεται από +22% το 2024 σε -5% το 2025. Αντίθετα, η Κίνα διατήρησε μια θετική βαθμολογία στο +14%.

Αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσοστό των χωρών όπου οι ΗΠΑ έχουν μια καθαρή θετική εικόνα μειώθηκε από 76% σε 45% μέσα σε ένα χρόνο. Σε συγκρίσεις ανά χώρα, 76 από τα 96 έθνη βλέπουν πλέον την Κίνα πιο ευνοϊκά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, διαμορφώνοντας έναν συσχετισμό 79%-21%.

Ενώ οι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία, η Πολωνία και η Ουκρανία, εξακολουθούν να εκφράζουν ισχυρή υποστήριξη προς την Ουάσινγκτον, η έκθεση τις επισημαίνει ως «σχετικές εξαιρέσεις».

Αξιοσημείωτες μετατοπίσεις

Στην Ευρώπη, μια περιοχή ιστορικά ευθυγραμμισμένη με τις ΗΠΑ, οι αντιλήψεις αποτυπώνονται σημαντικά μετατοπισμένες. Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης πλέον συχνά αξιολογούν την Κίνα πιο ευνοϊκά από τις ΗΠΑ, μια τάση που είναι επίσης ορατή σε διάφορα ασιατικά κράτη.

Η περιοχή της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής παρουσιάζει την πιο έντονη μετατόπιση. Χώρες όπως η Αίγυπτος, η Αλγερία, το Πακιστάν και η Σαουδική Αραβία αξιολογούν την Κίνα σημαντικά υψηλότερα από τις ΗΠΑ. Αυτό αντανακλά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια απέναντι σε δεκαετίες εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και μια πιθανή στροφή προς το οικονομικό και διπλωματικό μοντέλο της Κίνας.

Πρόσφατα ευρήματα της Morning Consult, όπως αναφέρθηκαν από το Axios, υπογραμμίζουν περαιτέρω αυτήν την παγκόσμια αναδιάταξη. Τα στοιχεία τους αποκάλυψαν ότι η καθαρή παγκόσμια βαθμολογία εύνοιας της Κίνας αυξήθηκε στο 8,8 μέχρι τα τέλη Μαΐου, ενώ οι ΗΠΑ έπεσαν στο -1,5, μια αντιστροφή από τον Ιανουάριο του 2024, όταν η βαθμολογία της Αμερικής ήταν πάνω από 20 και της Κίνας παρέμενε αρνητική.

Οι έρευνες της Morning Consult σε 41 χώρες υπογραμμίζουν μια σημαντική μείωση της φήμης των ΗΠΑ, ιδιαίτερα μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία. Οι ανακοινώσεις του για τους δασμούς της «Ημέρας Απελευθέρωσης» προκάλεσαν μια απότομη πτώση στην ευμένεια που επιφυλάσσει ο παγκόσμιος πληθυσμός προς τις ΗΠΑ, η οποία ανακάμψε για λίγο όταν μειώθηκαν οι δασμοί, αλλά υπονομεύτηκε και πάλι από τις ανανεωμένες κατηγορίες κατά της Κίνας.

Τραμπ, Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ

Η μετατόπιση γίνεται ακόμη πιο έντονη όταν εξετάζονται μεμονωμένοι πολιτικοί ηγέτες. Ο Ντόναλντ Τραμπ, παρά το γεγονός ότι είναι ο πιο παγκοσμίως αναγνωρισμένος πολιτικός ηγέτης (γνωστός από το 85% των ερωτηθέντων), πάσχει από μια σχεδόν καθολικά αρνητική εικόνα. Στο 82% των χωρών παγκοσμίως, ο Τραμπ έχει καθαρή αρνητική βαθμολογία, σημαντικά χειρότερη από τον Βλαντίμιρ Πούτιν (61% των χωρών) και τον Σι Τζινπίνγκ (44% των χωρών).

Αυτό μπορεί να εξηγήσει εν μέρει τη φθίνουσα παγκόσμια θέση της Αμερικής. Ενώ ο Σι Τζινπίνγκ λαμβάνει «πολύ λιγότερες αρνητικές αξιολογήσεις συνολικά» και οι εκτιμήσεις για το πρόσωπό του είναι «πιο ομοιόμορφα κατανεμημένες», ο Τραμπ αντιμετωπίζει αρνητικές απόψεις «σχεδόν σε κάθε περιοχή του κόσμου, ειδικά σε δημοκρατικές χώρες». Μόνο στην Υποσαχάρια Αφρική ο Τραμπ λαμβάνει ελαφρώς θετική αξιολόγηση.

Δημοκοπική σχετική ήττα της στρατιωτικοποίησης

Παρά την αυξανόμενη παγκόσμια αναταραχή, οι άνθρωποι παγκοσμίως προτιμούν συντριπτικά τη διεθνή συνεργασία έναντι της στρατιωτικής ανάπτυξης. Σε 87 από τις 100 χώρες, οι πολίτες προσδιόρισαν την «ενίσχυση συμμαχιών και διεθνών συνεργασιών» ως την κορυφαία αμυντική προτεραιότητα, σε αντίθεση με την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών ή την πυρηνική αποτροπή.

Αυτή η προτίμηση για πολυμερή συνεργασία εκτιμάται πως θα μπορούσε να ευνοεί την διπλωματική προσέγγιση της Κίνας έναντι της πιο στρατιωτικοποιημένης στάσης εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής. Αξίζει να σημειωθεί ότι «σε καμία χώρα οι περισσότεροι άνθρωποι δεν επέλεξαν την “εφαρμογή ή επέκταση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας” ως την κορυφαία επιλογή τους».

Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι μπορεί να είμαστε μάρτυρες της εμφάνισης μιας «μετα-αμερικανικής» παγκόσμιας τάξης όπου ο συνδυασμός οικονομικής επιτυχίας, διπλωματικής εμπλοκής και μη παρέμβασης της Κίνας έχει πιο έντονη απήχηση στους παγκόσμιους πληθυσμούς από την αμερικανική προσέγγιση που προβάλλει περισσότερο τον στρατό.