Κατοικίες: Οι σχολάζουσες κληρονομιές και η περιουσία ιδρυμάτων, «αντίβαρο» στην στεγαστική κρίση

Αύξηση της προσφοράς κατοικιών, ως αντίβαρο στη στεγαστική κρίση, επιχειρεί να πετύχει, μεταξύ άλλων, το υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) με το νέο νομοσχέδιο το οποίο παρουσίασε χθες (12.3.2025) για τις σχολάζουσες κληρονομιές, τις δωρεές στο Δημόσιο και τα ιδρύματα.

Όπως εξήγησαν τα στελέχη του ΥΠΟΙΚ, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι νομικές ελλείψεις, και, γενικότερα, παθογένειες δεκαετιών οδηγούν σε σημαντικές καθυστερήσεις ακόμα και στην αποδοχή των δωρεών που οικειοθελώς χαρίζουν πολίτες στο Δημόσιο, ή στο να «λυθεί το κουβάρι» των σχολαζουσών κληρονομιών, με αποτέλεσμα να στερείται η αγορά ακινήτων από πολλές κατοικίες οι οποίες θα μπορούσαν να «πέσουν» σε αυτή, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η στεγαστική κρίση.

Το νομοσχέδιο φιλοδοξεί να δώσει μια απάντηση στο χάος το οποίο επικρατεί, καθώς σήμερα, ενδεικτικά, δεν υπάρχει ούτε καν ένα αποτελεσματικό σύστημα καταγραφής των δωρεών προς το Δημόσιο. Τα τελευταία 5 χρόνια έχουν καταγραφεί μόνο 211 δωρεές, την στιγμή που υπολογίζονται σε πολύ περισσότερες και με σαφέστατα πολύ μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Μόνο για την αποδοχή της δωρεάς, χρειάζεται να διεκπεραιωθούν 4 γραφειοκρατικές διαδικασίες, και απαιτούνται κατ’ ελάχιστον 4 μήνες.

Μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται και με το ζήτημα των σχολαζουσών κληρονομιών, δηλαδή για εκείνες τις κληρονομιές οι οποίες βρίσκονται σε ένα «γκρίζο» ιδιοκτησιακό καθεστώς μέχρι να οριστικοποιηθεί το κληρονομικό δικαίωμα του Δημοσίου, είτε γιατί ο ιδιοκτήτης του ακινήτου έχει πεθάνει χωρίς συγγενείς είτε γιατί εκείνοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά.

Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περί τις 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές, εκ των οποίων οι 4.500 είναι σχολάζουσες και οι 2.000 υπό εκκαθάριση, χωρίς το κράτος να μπορεί να έχει μία εικόνα πόσα από αυτά είναι ακίνητα.

Η ηγεσία του ΥΠΟΙΚ εξήγησε πως μέσα στην τελευταία 5ετία πέρασαν στο Δημόσιο λιγότερα από 100 ακίνητα γιατί είναι δύσκολο ακόμα και να περιέλθει στη γνώση του ποιες από αυτές τις κληρονομιές είναι σχολάζουσες.

Επί του παρόντος, ο μόνος τρόπος που έχει το Δημόσιο για να ενημερώνεται για το ποια κληρονομιά είναι σχολάζουσα, είναι σχεδόν τυχαία, από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ ή από τα κοινόχρηστα των πολυκατοικιών, εάν δηλαδή μένουν για καιρό απλήρωτα.

Και, προφανώς, το κράτος όχι μόνο δεν γνωρίζει το ποιες κληρονομιές είναι σχολάζουσες αλλά ούτε και την οικονομική τους αξία, είτε είναι σχολάζουσες είτε σε εκκαθάριση. Ακόμα περισσότερο, το Δημόσιο δεν μπορεί να αξιοποιήσει αυτές τις κληρονομιές ρίχνοντας αυτά τα ακίνητα στην υπηρεσία της στεγαστικής πολιτικής.

Ποια λύση προωθεί το υπουργείο

Με το νέο νομοσχέδιο το ΥΠΟΙΚ προωθεί για τις σχολάζουσες κληρονομιές μία λύση δοκιμασμένη σε ένα άλλο πεδίο. Αντί να περιμένει τα… κοινόχρηστα και τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, θα κάνει χρήση του Μητρώου Πολιτών του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, μέσα από το οποίο το Δημόσιο θα διαπιστώνει ότι δεν υπάρχουν άλλοι συγγενείς που θα μπορούσαν να κληρονομήσουν, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το ζήτημα των συντάξεων, οι οποίες διακόπτονται ότι ο αποθανών δεν έχει άλλους συγγενείς.

Αφού λυθεί αυτό το ζήτημα, το ΥΠΟΙΚ θα μπορεί να τρέξει τις διαδικασίες για την εκμετάλλευση των ακινήτων.

Το πρώτο βήμα της διαδικασίας είναι η πιστοποίηση της αξίας τους από αναγνωρισμένους εκτιμητές, είτε εταιρείες είτε φυσικά πρόσωπα, πριν από τον ορισμό κηδεμόνα της σχολάζουσας κληρονομιάς και την εκκαθάριση του ακινήτου.

Κατά δεύτερον θα έχουμε επιτάχυνση της διαδικασίας εκκαθάρισης ανάλογα με την πιθανή αξία του ακινήτου:

• Μέχρι 20.000 ευρώ οι εκκαθαρίσεις θα γίνονται από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις με συνδρομή εταιρείας
• Από 20.000 ευρώ έως 1.000.000 ευρώ την εκκαθάριση θα αναλαμβάνουν δικηγόροι, λογιστές και ελεγκτικές εταιρείες
• Από 1.000.000 ευρώ και πάνω ελεγκτικές εταιρείες  από το σχετικό μητρώο

Παράλληλα, η ηγεσία του ΥΠΟΙΚ ανακοίνωσε πως ετοιμάζεται ειδικό πλαίσιο για την αξιοποίηση της περιουσίας των ιδρυμάτων, καθώς μέχρι σήμερα, τα ακίνητα που κατέχουν τα ιδρύματα και είναι αντικειμενικής αξίας 235 εκατ. ευρώ, παραμένουν αποκομμένα από την στεγαστική πολιτική  του κράτους, πράγμα το οποίο αναμένεται να αλλάξει με το νέο νομοσχέδιο.

To άρθρο Κατοικίες: Οι σχολάζουσες κληρονομιές και η περιουσία ιδρυμάτων, «αντίβαρο» στην στεγαστική κρίση δημοσιεύτηκε στο NewsIT .