Ουκρανία: Τι σημαίνουν οι εγγυήσεις ασφαλείας

Μετά το πέρας των ιστορικών συζητήσεων μεταξύ του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο πρόεδρος της Ουκρανίας δηλώνει ότι η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της «ήδη εργάζονται πάνω στο συγκεκριμένο περιεχόμενο των εγγυήσεων ασφαλείας».

Το BBC δημοσίευσε μία ανάλυση σχετικά με το τι σημαίνουν οι εγγυήσεις ασφαλείας στις οποίες αναφέρεται ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αλλά και άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες.

Τι σημαίνουν στην πράξη οι «εγγυήσεις ασφαλείας»;

Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα, που κυμαίνεται από την πολυχρησιμοποιημένη ιδέα του να αποσταλεί στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία μέχρι την απειλή συντριπτικών οικονομικών κυρώσεων στις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας.

Αυτό που θέλει η Ουκρανία, αλλά δεν φαίνεται ότι θα το λάβει, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το έχει αποκλείσει, αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα μέλη του ΝΑΤΟ που επίσης αντιτίθενται σιωπηρά, όπως η Σλοβακία, κυρίως επειδή αυτό θα αύξανε δραματικά τις πιθανότητες η διατλαντική συμμαχία να εμπλακεί σε έναν πόλεμο με τη Ρωσία.

Είναι σαφές ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία, ώστε να αποτραπεί η Ρωσία από το να επιχειρήσει ξανά να καταλάβει εδάφη.

Αυτός είναι ο λόγος που ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν συγκροτούν τη Συμμαχία των Προθύμων με πάνω από 30 χώρες, με στόχο να προσφέρουν στην Ουκρανία κάποια διεθνή διαβεβαίωση μετά την υπογραφή μιας συμφωνίας ειρήνης.

Η επιτήρηση του ουκρανικού εναέριου χώρου είναι μία πιθανή επιλογή. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την ανάπτυξη αεροσκαφών σε υπάρχουσες βάσεις στην Πολωνία ή στη Ρουμανία, με συμμετοχή των ΗΠΑ.

Ωστόσο, θα χρειάζονταν σαφείς και αυστηροί κανόνες εμπλοκής, αν επρόκειτο να αποτελέσουν κάτι παραπάνω από μια συμβολική κίνηση.

Με άλλα λόγια, οι πιλότοι πρέπει να ξέρουν αν μπορούν να ανταποδώσουν τα πυρά, εάν η Ρωσία παραβιάσει τη συμφωνία ειρήνης εκτοξεύοντας, για παράδειγμα, έναν πύραυλο κρουζ σε μια ουκρανική πόλη.

Η Μαύρη Θάλασσα είναι μια ακόμη περιοχή όπου οι εγγυήσεις ασφαλείας της Δύσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν να κρατηθεί ο ρωσικός στόλος σε απόσταση και να εξασφαλιστεί η ελεύθερη διέλευση εμπορικών πλοίων από λιμάνια όπως η Οδησσός.

Στην ξηρά, η κατάσταση είναι πιο προβληματική. Η Ουκρανία είναι μια τεράστια χώρα και η γραμμή του μετώπου εκτείνεται σήμερα για περισσότερα από 1000 χλμ.

Η Συμμαχία των Προθύμων δεν μπορεί να συγκεντρώσει αρκετά στρατεύματα για να προστατεύσει αυτή τη γραμμή επαφής, ακόμη κι αν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν το δεχόταν, πράγμα που δεν πρόκειται να συμβεί.

Το Κρεμλίνο έχει επαναλάβει την απόλυτη αντίθεσή του στην παρουσία οποιωνδήποτε στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, με οποιοδήποτε όνομα. Έτσι, η στρατιωτική βοήθεια εδώ είναι πιθανότερο να αφορά την εκπαίδευση, τις πληροφορίες και την υλικοτεχνική υποστήριξη, βοηθώντας την Ουκρανία να ανασυγκροτήσει τον στρατό της, μαζί με συνεχή παροχή όπλων και πυρομαχικών.

Τι θα μπορούσε να αποδεχτεί η Ρωσία

Ένα μεγάλο ερωτηματικό, όμως, παραμένει για το τι θα αποδεχθεί η Ρωσία ως εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Πολλοί σχολιαστές επιμένουν ότι η Μόσχα δεν θα έπρεπε να έχει καμία άποψη σε αυτό.

Όμως καμία χώρα της Συμμαχίας των Προθύμων δεν είναι διατεθειμένη να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία ενάντια στη θέληση της Ρωσίας. Κανείς δεν θέλει να ξεκινήσει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Τζον Φόρμαν, πρώην στρατιωτικός ακόλουθος της Βρετανίας στη Μόσχα, δήλωσε: «Η Ρωσία ίσως δεχτεί μια αμερικανική εγγύηση ασφαλείας για την Ουκρανία με αντάλλαγμα την επίσημη αναγνώριση των κατεχόμενων εδαφών, ουσιαστικά διχοτομώντας την Ουκρανία μακροπρόθεσμα, και χωρίς στρατεύματα του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία ούτε ένταξή της στο ΝΑΤΟ… Ό,τι κι αν γίνει, η Συμμαχία των Προθύμων δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αμερικανική ισχύ».

Θα κάνουν οι ΗΠΑ το βήμα;

Πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές έχουν δηλώσει ότι οποιαδήποτε μελλοντική «δύναμη διαβεβαίωσης» που θα παρέχει η Συμμαχία των Προθύμων πρέπει να έχει συμμετοχή των ΗΠΑ, κάτι που μέχρι τη σύνοδο στην Αλάσκα την περασμένη εβδομάδα ο Ντόναλντ Τραμπ αρνιόταν να δεσμευθεί.

Τώρα έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα συμμετέχουν, αλλά χωρίς στρατεύματα στο ουκρανικό έδαφος.

Σε έναν ιδανικό κόσμο, αυτό που θα ήθελαν η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της από την Ουάσινγκτον είναι τόσο η υποστήριξη των ΗΠΑ σε αυτήν τη μελλοντική δύναμη, όσο και – κυρίως – μια σταθερή δέσμευση ότι αν η Ρωσία παραβιάσει τη συμφωνία ειρήνης και επιχειρήσει νέα επίθεση, τότε η αμερικανική στρατιωτική ισχύς – ιδιαίτερα η αεροπορική – θα είναι διαθέσιμη για να στηρίξει τους Ευρωπαίους.

Ο Τραμπ έχει υπαινιχθεί ότι θα υπάρχει αμερικανική αεροπορική υποστήριξη με κάποιον τρόπο, αλλά δεδομένου ότι έχει αλλάξει πολλές φορές θέση σχετικά με το πώς να λήξει ο πόλεμος, αυτό είναι λιγότερο από καθησυχαστικό.

Ο αντιστράτηγος ε.α. Μπεν Χότζες, πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, δηλώνει ότι είναι δύσπιστος ως προς το αν «οι ΗΠΑ είναι πραγματικά σοβαρές για τις εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία και αν θα προσφέρουν κάτι περισσότερο από λόγια» και προσθέτει ότι «Οι Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται τον Βλαντίμιρ Πούτιν και δεν έχουν σύγχυση για το ποιος είναι ο επιτιθέμενος σε αυτόν τον πόλεμο. Ανησυχούν ότι ο Τραμπ δεν μπορεί ή δεν θέλει να αναγνωρίσει ότι η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος. Ο Πούτιν δεν θα τηρήσει καμία συμφωνία εκτός αν εξαναγκαστεί».

Οι αντιφάσεις

Και εδώ βρίσκεται η εγγενής αντίφαση σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας. Πώς μπορείς να τις κάνεις αρκετά ισχυρές ώστε να αποτρέψουν τη Ρωσία από μια νέα επίθεση στην Ουκρανία, χωρίς όμως να είναι τόσο ισχυρές ώστε να τις απορρίψει η Ρωσία και να απειλήσει δυτικά συμφέροντα αν προχωρήσουν χωρίς τη συναίνεσή της;

Ο πρώην υπουργός Άμυνας της Βρετανίας Μπεν Γουάλας πιστεύει ότι η Δύση, συνολικά, δεν έχει σταθεί αρκετά σθεναρή απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Η πραγματικότητα που όλοι φαίνεται να θέλουν να αποφύγουν να παραδεχτούν ή να αντιμετωπίσουν είναι ότι ο Πούτιν δεν δείχνει κανένα σημάδι πως θέλει να σταματήσει τις δολοφονίες», λέει.

«Μέχρι να είναι διατεθειμένοι ο Τραμπ ή η Ευρώπη – ή και οι δύο – να κάνουν κάτι ώστε ο Πούτιν να θελήσει μια αλλαγή, δεν θα επιτευχθεί τίποτα».

Ο Έντουαρντ Άρνολντ, ανώτερος ερευνητής για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο λονδρέζικο think tank RUSI, καταλήγει ότι η Συμμαχία των Προθύμων έχει υπάρξει «επιτυχής στο να προσφέρει ένα ευέλικτο σχήμα που μπορεί να συνεργαστεί με τον Τραμπ με εποικοδομητικό τρόπο ενώ στηρίζει την Ουκρανία».

Αλλά προειδοποιεί: «Παραμένει μια πολιτική φιλοδοξία και όχι μια σκληρή στρατιωτική δομή. Οι επόμενοι δύο μήνες θα δοκιμάσουν πραγματικά την αποφασιστικότητά της και την πολιτική της αντοχή στον κίνδυνο».

To άρθρο Ουκρανία: Τι σημαίνουν οι εγγυήσεις ασφαλείας δημοσιεύτηκε στο NewsIT .