Με καύσιμα από το νέο προϋπολογισμό της ΕΕ: Στο κατώφλι του 1 τρισ. ευρώ οι Αμυντικές Δαπάνες με ορίζοντα το 2034
Σε ένα συνολικό αμυντικό ευρωπαϊκό «πακέτο» ο οποίος, καθώς φαίνεται, που φτάνει στο κατώφλι του 1 τρισ. ευρώ οδηγεί η πρόταση της Κομισιόν για το νέο κοινοτικό προϋπολογισμό για την περίοδο 2028 – 2034.
Και αυτό γιατί δίπλα στα 800 δισ. ευρώ που ήδη έχει προβλέψει η ΕΕ, από τον Μάρτιο του 2025, στα πλαίσια του προγράμματος επανεξοπλισμού της (ReArm – EU) μέχρι το 2030, ήλθε η Κομισιόν την περασμένη Τετάρτη (16 Ιουλίου 2025) να προτείνει κοινοτικές δαπάνες στα πλαίσια του κοινοτικού προϋπολογισμού για το 2028 – 2034 -μέσα από την οικοδόμηση μίας «Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης» (European Defence Union) για την άμυνα 131 δισ. ευρώ.
Στην πραγματικότητα, όμως, λαμβάνοντας υπόψιν και άλλους «λογαριασμούς» του κοινοτικού προϋπολογισμού – πέραν εκείνου που αφορά την «Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση»- οι νέες κοινοτικές δαπάνες φαίνεται πως μπορούν να προσεγγίσουν τουλάχιστον τα 149 δισ. ευρώ ή το 7% του συνόλου των κοινοτικών δαπανών για την επόμενη προγραμματική περίοδο (2028 – 2034).
Έτσι οι δαπάνες του ReArm EU (800 δισ. ευρώ για το 2025 – 2030) σε συνδυασμό με εκείνες της πρότασης της Κομισιόν (τουλάχιστον 149 δισ. ευρώ για το 2028 – 2034) οδηγούν σε ένα ευρωπαϊκό πακέτο για την άμυνα το οποίο πιθανότατα όχι μόνο θα προσεγγίσει το 1 τρισ. ευρώ, αλλά θα συμπεριλάβει την περίοδο 2025 – 2034…
Συγκεκριμένα η πρόταση της Κομισιόν αναφέρεται πως:
- Η Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility ) θα στηρίξει επενδύσεις στη στρατιωτική κινητικότητα, παράλληλα με τις πολιτικές υποδομές, με σχεδόν 18 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό 10 φορές υψηλότερο σε σύγκριση με το τρέχον Προϋπολογισμό.
- Η Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση για την Ειρήνη (European Peace Facility – EPF) θα παραμείνει ένα μέσο εκτός προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση δαπανών που προκύπτουν από επιχειρήσεις με στρατιωτικές και αμυντικές επιπτώσεις.
- Τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα περιλαμβάνουν επίσης μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, την αμυντική βιομηχανία, την εσωτερική ασφάλεια, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, καθώς και τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης.
Πιο αναλυτικά, το Commission Staff Working Document το οποίο συνοδεύει την πρόταση της Κομισιόν για το νέο κοινοτικό προϋπολογισμό αναφέρει για κάθε μία από τις παραπάνω πηγές της χρηματοδότησης για την άμυνα τα εξής:
- Καθώς οι παγκόσμιες απειλές κατά της ασφάλειας αυξάνονται εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, η υποστήριξη της άμυνας αποτελεί μία από τις προτεραιότητες αυτής της πρότασης για τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Η ενίσχυση της άμυνας στην ΕΕ απαιτεί προσπάθεια τόσο από την πλευρά της ζήτησης (ενίσχυση των αμυντικών και στρατιωτικών δυνατοτήτων των κρατών μελών) όσο και από την πλευρά της προσφοράς (ανταγωνιστικότητα της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ).
Από την πλευρά της ζήτησης, το σχέδιο ReArm Europe παρέχει ώθηση στις αμυντικές δαπάνες των κρατών μελών μέσω
- ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και
- δανείων που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με το μέσο Δράσης για την Ασφάλεια για την Ευρώπη (SAFE).
Το επόμενο πλαίσιο του κοινοτικού προϋπολογισμού μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση από την πλευρά της προσφοράς, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα τη στρατηγική αυτονομία, ιδίως μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας (ECF)και των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης.
- Η υποστήριξη της Ένωσης προς την αμυντική βιομηχανία στο πλαίσιο του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ θα προέλθει κυρίως από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας (ECF). Η χρηματοδότηση για την άμυνα στον κοινοτικό προϋπολογισμό 2021-2027 αυξήθηκε σημαντικά σε σύγκριση με το παρελθόν, αλλά παρέμεινε πολύ περιορισμένη (11,4 δισεκατομμύρια ευρώ για το συνολικό κοινοτικό προϋπολογισμό). Επιπλέον, η χρηματοδότηση παρέμεινε κατακερματισμένη. Το ECF θα παρέχει υποστήριξη σε στρατηγικές τεχνολογίες στην άμυνα καθ’ όλη τη διάρκεια της επενδυτικής διαδρομής, από την έρευνα έως την ανάπτυξη, την κατασκευή και την ανάπτυξη, στο πλαίσιο του αμυντικού και διαστημικού του παραθύρου. Το ECF θα παρέχει έναν συνδυασμό διαφορετικών μορφών υποστήριξης από την πλευρά της προσφοράς και της ζήτησης (επιχορηγήσεις, εγγυήσεις, χρηματοδοτικά μέσα κ.λπ.), συμβάλλοντας επίσης στην άμβλυνση του κινδύνου για κοινά αμυντικά έργα και αμυντική καινοτομία, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση σε ιδιωτική χρηματοδότηση για την αμυντική βιομηχανία, ιδίως τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Από αυτή την άποψη, το ECF θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει αμυντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
- Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να υποστηρίζουν έργα που σχετίζονται με την άμυνα μέσω των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης τους. Τα έργα θα πρέπει να συμβάλλουν, για παράδειγμα, σε έναν από τους ακόλουθους στόχους:
- την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής και τεχνολογικής βιομηχανικής βάσης
- συνεργατικά έργα που αφορούν πολλά κράτη μέλη (σε συνέργεια με
τι έχει γίνει στο πλαίσιο του ECF) - ή επενδύσεις σε υποδομές διπλής χρήσης (πολιτικού-στρατιωτικού χαρακτήρα), ιδίως σε τμήματα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (εντός των εθνικών συνόρων.
Τα κράτη μέλη θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να χρηματοδοτούν σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (συμπεριλαμβανομένων εκείνων στον τομέα της άμυνας) μέσω των σχεδίων τους.
- Η υποστήριξη της πλευράς της προσφοράς και της ζήτησης στην άμυνα θα συμπληρωθεί από επενδύσεις σε υποδομές για στρατιωτική κινητικότητα στο πλαίσιο του Μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη (CEF). για την υποστήριξη της μεταφοράς στρατευμάτων και εξοπλισμού μέσω σιδηροδρόμων, δρόμων, αεροδρομίων, θαλάσσιων λιμένων, εσωτερικών πλωτών οδών και πολυτροπικών τερματικών σταθμών. Σε αντίθεση με τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό του 2021-2027, όπου η στρατιωτική κινητικότητα τοποθετήθηκε σε ξεχωριστό τομέα του Προϋπολογισμού με περιορισμένες δυνατότητες ανακατανομής και ενισχύσεων, ο απλοποιημένος σχεδιασμός του Προϋπολογισμού 2028-2034 θα αυξήσει τις δυνατότητες ανακατανομής κονδυλίων σε όλους τους τομείς του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας σε περίπτωση ανάγκης.
- Τέλος, το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Ειρήνη (EPF) θα παραμείνει ως μέσο εκτός προϋπολογισμού, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των Συνθηκών. Το EPF έχει δείξει την αξία του στην τρέχουσα περίοδο σε πολλούς τομείς, αλλά ιδίως στην υποστήριξη της Ουκρανίας κατά του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας. Ο αρχικός προϋπολογισμός των 5,7 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2021-2027 τον Μάρτιο του 2021 αυξήθηκε σταδιακά στο τρέχον κονδύλιο των 17 δισεκατομμυρίων ευρώ.
To άρθρο Με καύσιμα από το νέο προϋπολογισμό της ΕΕ: Στο κατώφλι του 1 τρισ. ευρώ οι Αμυντικές Δαπάνες με ορίζοντα το 2034 δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
