Με τον στρατό στους δρόμους βρίσκει την Τανζανία η μεθεπομένη των εκλογών «χωρίς αντίπαλο»

Η Τανζανία βρίσκεται σήμερα στην τρίτη ημέρα κλιμακούμενης αναταραχής, καθώς οι διαμαρτυρίες για τα αμφισβητούμενα αποτελέσματα των εκλογών της 29ης Οκτωβρίου εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα των 67 εκατομμυρίων ανθρώπων, με την κυβέρνηση να απαντά με ανάπτυξη του στρατού, διακοπή του διαδικτύου και κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων.

Εκατοντάδες διαδηλωτές συγκρούστηκαν με την αστυνομία στο Νταρ ες Σαλάμ, την εμπορική πρωτεύουσα της χώρας, απαιτώντας από την εκλογική επιτροπή να σταματήσει την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων από την ψηφοφορία της Τετάρτης – μια αναμέτρηση που επικρίθηκε ευρέως ως άδικη μετά την απαγόρευση ή την κράτηση ηγετών της αντιπολίτευσης.

Η κρατική τηλεόραση συνέχισε να μεταδίδει τα πρώτα αποτελέσματα που έδειχναν το κυβερνών κόμμα Τσάμα Τσα Μαπιντούζι (CCM), που βρίσκεται στην εξουσία από την ανεξαρτησία της χώρας το 1961, να επεκτείνει την κυριαρχία του.

Η νυν πρόεδρος, Σάμια Σουλούχου Χασάν, αντιμετώπισε ελάχιστο ανταγωνισμό αφού οι υποψήφιοι από τα δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης αποκλείστηκαν από το να θέσουν υποψηφιότητα, αφήνοντάς την να ανταγωνιστεί 16 ελάσσονες προσωπικότητες που μόλις έκαναν προεκλογική εκστρατεία.

Στο ημιαυτόνομο αρχιπέλαγος της Ζανζιβάρης, η ηρεμία επέστρεψε υπό έντονη στρατιωτική παρουσία, καθώς η εκλογική επιτροπή ανακοίνωσε ότι ο νυν πρόεδρος της Ζανζιβάρης, Χουσεΐν Μουίνι, είχε εξασφαλίσει το 78,8% των ψήφων.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατήγγειλαν τα αποτελέσματα ως «μαζικά νοθευμένα» και δεσμεύτηκαν να ανακοινώσουν την επόμενη πορεία δράσης τους.

Επέκταση των αναταραχών και της στρατιωτικής καταστολής

Οι δρόμοι του Νταρ ες Σαλάμ έγιναν πεδίο μάχης από την Τετάρτη και μετά, καθώς νεαροί διαδηλωτές πυρπόλησαν οχήματα, ένα βενζινάδικο και αστυνομικά τμήματα. Αρκετές γειτονιές γέμισαν συντρίμμια.

Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε τουλάχιστον δύο θανάτους, ενώ μια διπλωματική πηγή δήλωσε στο Agence France-Presse (AFP) ότι ανεπιβεβαίωτες αναφορές υποδηλώνουν περισσότερους από 30 θανάτους σε εθνικό επίπεδο.

Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Τανζανίας ισχυρίστηκε ότι «περίπου 700» άνθρωποι σκοτώθηκαν στις διαμαρτυρίες μετά τις αμφισβητούμενες εκλογές αυτής της εβδομάδας, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων AFP.

«Αυτή τη στιγμή, ο αριθμός των θανάτων στο [Νταρ-ες-Σαλάμ] είναι περίπου 350 και υπάρχουν περισσότεροι από 200 στη Μουάνζα», δήλωσε στο AFP ο εκπρόσωπος του κόμματος Τσαντέμα, Τζον Κιτόκα, αναφερόμενος σε μια πόλη στη βόρεια Τανζανία. «Αν προσθέσουμε τα στοιχεία από άλλα μέρη της χώρας, καταλήγουμε σε συνολικά περίπου 700 θανάτους».

Καθώς οι διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν σε άλλες πόλεις, η κυβέρνηση διέταξε τα πανεπιστήμια να αναβάλουν την επαναλειτουργία και παρέτεινε το lockdown ασφαλείας.

Στρατιώτες αναπτύχθηκαν σε μεγάλες διασταυρώσεις και αυτοκινητόδρομους, σταματώντας τα οχήματα για έλεγχο.

Κάτοικοι ανέφεραν ότι είδαν τανκς κοντά στο κέντρο της πόλης και άκουσαν σποραδικούς πυροβολισμούς μέχρι το βράδυ της Πέμπτης.

Ο αρχηγός του στρατού, στρατηγός Τζέικομπ Τζον Μκούντα, εμφανίστηκε στην κρατική τηλεόραση, καταδικάζοντας τους διαδηλωτές ως «εγκληματίες» και προειδοποιώντας ότι οι δυνάμεις άμυνας θα λάβουν «νόμιμα μέτρα» εναντίον οποιουδήποτε διαταράσσει την ειρήνη.

«Ο στρατός έχει ελέγξει την κατάσταση προς το παρόν και συνεχίζει να παρακολουθεί τις εξελίξεις», είπε.

Παράλυση των επικοινωνιών μετά την διακοπή σύνδεσης στο διαδίκτυο

Η απάντηση της κυβέρνησης περιελάμβανε σχεδόν πλήρη διακοπή του διαδικτύου που παρέλυσε την επικοινωνία σε εθνικό επίπεδο.

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έσβησαν και οι διεθνείς κλήσεις περιορίστηκαν για πάνω από 24 ώρες.

Οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις παρέλυσαν καθώς οι ηλεκτρονικές συναλλαγές απέτυχαν, ενώ οι δημοσιογράφοι δυσκολεύονταν να επαληθεύσουν αναφορές από απομακρυσμένες περιοχές.

Οι πτήσεις προς και από το Νταρ ες Σαλάμ ακυρώθηκαν και τα δρομολόγια των πορθμείων προς τη Ζανζιβάρη – μια σημαντική τουριστική τοποθεσία – σταμάτησαν.

Δεκάδες ξένοι τουρίστες έμειναν αποκλεισμένοι σε αεροδρόμια και λιμάνια. «Υπάρχουν στρατιώτες με όπλα παντού», δήλωσε ένας Νοτιοαφρικανός τουρίστας στο αεροδρόμιο της Ζανζιβάρης. «Κοιμόμασταν στο πάτωμα. Χωρίς Wi-Fi, χωρίς ΑΤΜ, χωρίς ενημερώσεις – μόνο φόβος».

Καταστολή της αντιπολίτευσης και αυξανόμενη δυσαρέσκεια

Ομάδες υπεράσπισης των δικαιωμάτων τονίζουν ότι η βία έρχεται μετά από χρόνια αυταρχικής διακυβέρνησης υπό την Πρόεδρο Σάμια Σουλούχου Χασάν, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της το 2021 μετά τον θάνατο του προκατόχου της, Τζον Μαγκουφούλι.

Η κυβέρνησή της, η οποία επαινέθηκε άλλοτε για μετριοπαθείς της μεταρρυθμίσεις, έχει έκτοτε κατηγορηθεί για περιορισμό της διαφωνίας, λογοκρισία του Τύπου και εκφοβισμό των επικριτών της.

Ο κύριος αντίπαλός της, ο Τούντου Λίσου του κόμματος Τσαντέμα, αποκλείστηκε από την εκλογική διαδικασία και τώρα αντιμετωπίζει κατηγορίες προδοσίας που επισύρουν πιθανή θανατική ποινή.

Ένας άλλος σημαντικός αντίπαλος, ο Λουχάγκα Μπίνα του ACT-Wazalendo, αποκλείστηκε για διαδικαστικά ζητήματα.

Ρεπορτάζ του Africa Intelligence ισχυρίζονται ότι ο γιος της προέδρου Χασάν, Αμπντούλ Χαλίμ Χαντίφ Αμέρι, ηγείται μιας άτυπης «ομάδας ασφαλείας» που αποτελείται από αστυνομικούς και πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών που κατηγορούνται ότι συντόνισαν ένα κύμα προεκλογικών απαγωγών.

Μεταξύ των αγνοουμένων είναι ένας δημοφιλής influencer γνωστός ως Niffer, ο οποίος συνελήφθη μετά την ανάρτηση σατιρικών βίντεο που χλεύαζαν την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου.

Οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις

Με την οικονομία να αντιμετωπίζει ούτως ή άλλως δυσκολίες, η αναταραχή έχει επιδεινώσει την αστάθεια της Τανζανίας.

Επιχειρήσεις έκλεισαν, οι τράπεζες έκλεισαν νωρίς και οι δημόσιοι υπάλληλοι διατάχθηκαν να εργάζονται από το σπίτι.

Στη Ζανζιβάρη και την Αρούσα, οι τουρίστες παρέμειναν αποκλεισμένοι με λίγα μετρητά καθώς οι ηλεκτρονικές πληρωμές έπαυσαν να λειτουργούν.

Οι κάτοικοι στο Νταρ ες Σαλάμ είπαν ότι η συνήθως ζωντανή πόλη έμοιαζε με «πόλη-φάντασμα». «Δεν μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι φίλος ή εχθρός», είπε ένας καταστηματάρχης. «Οι στρατιώτες σταματούν τους πάντες. Το διαδίκτυο είναι κλειστό. Οι άνθρωποι ψιθυρίζουν αντί να μιλάνε».

Αν και η κυβέρνηση επιμένει ότι η ηρεμία επιστρέφει, οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι η καταστολή θα μπορούσε να πυροδοτήσει περαιτέρω αναταραχές.

Ο Ρόλαντ Έμπολε της Διεθνούς Αμνηστίας κατηγόρησε τις δυνάμεις ασφαλείας για «φρικαλεότητες» και δήλωσε ότι η χώρα κινδυνεύει με «πλήρη κατάρρευση των πολιτικών ελευθεριών».

Αβέβαιο μέλλον

Τελικά αποτελέσματα από την εθνική ψηφοφορία αναμένονται εντός ημερών, με μερικές καταμετρήσεις να δείχνουν συντριπτική κυριάρχηση του CCM. Ωστόσο, λίγοι Τανζανοί εμπιστεύονται τη διαδικασία. Αναλυτές λένε ότι η διακυβέρνηση της Χασάν αντιμετωπίζει τώρα μια κρίσιμη δοκιμασία – την εξισορρόπηση μεταξύ του γραπώματός της στην εξουσία και της αυξανόμενης οργής μιας γενιάς που απαιτεί πολιτική αλλαγή.