Πιθανή άμεση συμφωνία για τη Γάζα: Βασικά στοιχεία και αντιδράσεις
Οι διαπραγματευτές στη Ντόχα πρόκειται να οριστικοποιήσουν μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για τη Γάζα, μετά από μια κομβική «πρόοδο» στις συνομιλίες που έχει δημιουργήσει ελπίδες για τον τερματισμό του συνεχιζόμενου πολέμου, ανέφερε το Reuters.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ, από την πλευρά του, δήλωσε την Τρίτη 14/1 ότι οι διαπραγματεύσεις στη Ντόχα για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός-ανταλλαγής κρατουμένων βρίσκονταν στα «τελικά τους στάδια».
«Πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε στα τελικά στάδια… σίγουρα ελπίζουμε ότι αυτό θα οδηγήσει πολύ σύντομα σε συμφωνία», δήλωσε ο εκπρόσωπος του καταριανού υπουργείου Εξωτερικών, Ματζέντ αλ-Ανσαρί, σε συνέντευξη Τύπου, προσθέτοντας ότι «μέχρι να υπάρξει ανακοίνωση, δεν πρέπει να είμαστε υπερβολικά ενθουσιασμένοι με αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή».
«Τους τελευταίους μήνες υπήρχαν υποκείμενα ζητήματα, μείζονα ζητήματα μεταξύ των δύο πλευρών ανεπίλυτα. Αυτά τα ζητήματα επιλύθηκαν κατά τη διάρκεια των συνομιλιών τις τελευταίες δύο εβδομάδες και ως εκ τούτου φτάσαμε σε ένα σημείο όπου τα μεγάλα ζητήματα που εμπόδιζαν το να επέλθει μια συμφωνία αντιμετωπίστηκαν», είπε ο αλ-Ανσαρί σε συνέντευξη Τύπου.
Παράλληλα, η Χαμάς εξέδωσε δήλωση στην οποία ανέφερε ότι επικοινώνησε και πραγματοποίησε διαβουλεύσεις με τις ηγεσίες των παλαιστινιακών οργανώσεων και πως τις ενημέρωσε για την πρόοδο που σημειώθηκε στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις στη Ντόχα.
Η Χαμάς ανέφερε επιπλέον ότι θα συνεχίσει αυτές τις επικοινωνίες και διαβουλεύσεις μέχρι τη σύναψη της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός-ανταλλαγής κρατουμένων, γνωρίζοντας ότι βρίσκεται στα τελικά της στάδια.
Από την άλλη άκρη του κόσμου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι η κατάπαυση του πυρός και η ανταλλαγή κρατουμένων μπορεί να είναι επικείμενη.
Σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις, ένα τελικό προσχέδιο συμφωνίας παρουσιάστηκε στο Ισραήλ και τη Χαμάς τη Δευτέρα, μετά τις μεταμεσονύχτιες συζητήσεις στις οποίες συμμετείχαν απεσταλμένοι τόσο του Μπάιντεν όσο και του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ δήλωσε στο Newsmax το βράδυ της Δευτέρας ότι το Ισραήλ και η Χαμάς είναι «πολύ κοντά» σε μια συμφωνία. «Καταλαβαίνω ότι υπήρξε μια χειραψία και το έχουν ολοκληρώσει – ίσως μέχρι το τέλος της εβδομάδας», είπε. Στις διαπραγματεύσεις στη Ντόχα συμμετέχει ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ.
Παλαιστινιακή πηγή κοντά στις συνομιλίες είπε στο Reuters ότι η συμφωνία θα μπορούσε να οριστικοποιηθεί ήδη από σήμερα, Τρίτη, εάν οι συζητήσεις προχωρήσουν ομαλά.
Το προσχέδιο κειμένου, το οποίο περιγράφει τους όρους για την κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των Ισραηλινών αιχμαλώτων, φέρεται να παρουσιάστηκε και στα δύο μέρη από το Κατάρ.
Αναμένεται η πρόταση του Μπλίνκεν
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, αναμενόταν να παρουσιάσει χθες την αμερικανική πρόταση για το μέλλον της Γάζας, σύμφωνα με το Axios.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του αμερικανικού μέσου, το σχέδιο του Μπλίνκεν, ο οποίος ισχυρίζεται πως η «μπάλα» είναι τώρα στο «γήπεδο» της Χαμάς, βασίζεται στη δημιουργία ενός κυβερνητικού μηχανισμού που θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή της διεθνούς κοινότητας και των αραβικών χωρών που θα μπορούσαν επίσης να στείλουν στρατεύματα στη Γάζα για να σταθεροποιήσουν την κατάσταση ασφαλείας και να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια. Περιλαμβάνει επιπλέον μια μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής και την εξασφάλιση του ότι η ΠΑ θα συμμετέχει σε οποιαδήποτε μελλοντική κυβέρνηση της Γάζας.
«Ο Μπλίνκεν θέλει να προσπαθήσει να διαμορφώσει την έκβαση του πολέμου και θα καταστήσει σαφές στην ομιλία του πώς πιστεύει ότι το Ισραήλ μπορεί να μετατρέψει τις τακτικές του νίκες εναντίον της Χαμάς σε στρατηγικά κέρδη», είπε στο Axios ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
«Τελική φάση»
Το Γαλλικό Πρακτορείο, επικαλούμενο πηγή που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις ανέφερε ότι ο «τελικός γύρος» των συνομιλιών εκεχειρίας στη Γάζα ξεκίνησαν χθες στο Κατάρ.
Η πηγή, μιλώντας ανώνυμα λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα των συνομιλιών, επιβεβαίωσε ότι οι συναντήσεις «στοχεύουν στην οριστικοποίηση των υπόλοιπων λεπτομερειών της συμφωνίας».
Στις συνομιλίες θα συμμετάσχουν οι επικεφαλής των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών, οι απεσταλμένοι τόσο της εισερχόμενης όσο και της απερχόμενης αμερικανικής κυβέρνησης στη Μέση Ανατολή και ο πρωθυπουργός του Κατάρ.
Βασικά στοιχεία
Εάν η συμφωνία επιτευχθεί, η σταδιακή κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να οδηγήσει στη μεγαλύτερη απελευθέρωση Ισραηλινών αιχμαλώτων από τα πρώτα στάδια του πολέμου, όταν η Χαμάς απελευθέρωσε περίπου τους μισούς αιχμαλώτους της με αντάλλαγμα 240 Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Πιο αναλυτικά, Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο για την απελευθέρωση των 33 από τους υπόλοιπους 98 Ισραηλινούς αιχμαλώτους, σηματοδοτώντας την πρώτη φάση της συμφωνίας.
Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα απελευθερώσει 1.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους, σύμφωνα με παλαιστινιακή πηγή που έχει πληροφόρηση για τις συνομιλίες, που πρόσθεσε ότι η πρώτη φάση θα διαρκέσει 60 ημέρες. Εντωμεταξύ, οι μαχητές της Χαμάς που φέρεται να συμμετείχαν στην επιχείρηση Πλημμύρα του Αλ-Άκσα δεν θα απελευθερωθούν.
Ο Ισραηλινός αξιωματούχος ανέφερε ότι το πρώτο στάδιο της συμφωνίας θα περιλαμβάνει την απελευθέρωση 33 αιχμαλώτων, συμπεριλαμβανομένων «παιδιών, γυναικών, γυναικών στρατιωτών, ανδρών άνω των 50 ετών και τραυματιών και αρρώστων», καθώς και μια σταδιακή, μερική απόσυρση των ισραηλινών μονάδων.
Σχολιάζοντας τον αριθμό των κρατουμένων, οι Times of Israel θεώρησαν, επικαλούμενοι ένα αντίγραφο της συμφωνίας που εξασφάλισε το Associated Press, ότι το Ισραήλ θα πληρώσει ακριβό τίμημα για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των γυναικών στρατιωτών που κρατούνται αιχμάλωτες.
Μεταξύ των 33 θα είναι πέντε γυναίκες στρατιώτες, καθεμία από τις οποίες θα αποφυλακιστεί με αντάλλαγμα 50 Παλαιστίνιους κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων 30 καταδικασμένων κρατουμένων που εκτίουν ισόβια κάθειρξη.
Μέτρα ασφαλείας θα εφαρμοστούν κατά μήκος του συνοριακού διαδρόμου της Φιλαδέλφειας με την Αίγυπτο, που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Λωρίδας της Γάζας, με το Ισραήλ να πρόκειται να αποσυρθεί από τμήματα της περιοχής μετά τις πρώτες ημέρες της συμφωνίας.
Θα επιτραπεί στους «άοπλους πολίτες» από τη βόρεια Γάζα να επιστρέψουν, με διασφαλίσεις για την αποτροπή του «λαθρεμπορίου όπλων». Οι ισραηλινές δυνάμεις αναμένεται επίσης να αποσυρθούν από τον άξονα Νεζαρίμ στην κεντρική Γάζα.
Το πέρασμα της Ράφα μεταξύ Αιγύπτου και Γάζας θα αρχίσει να λειτουργεί σταδιακά, διευκολύνοντας την έξοδο ασθενών από τη Λωρίδα της Γάζας για ιατρική περίθαλψη.
Επιπλέον, η Λωρίδα της Γάζας είναι έτοιμη να λάβει σημαντική αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, προειδοποιούν για μια κλιμακούμενη ανθρωπιστική κρίση.
Ενώ το Ισραήλ συμφώνησε να επιτρέψει την είσοδο βοήθειας στη Γάζα, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με τον όγκο της επιτρεπόμενης βοήθειας και το ποσό που θα φτάσει πραγματικά σε όσους έχουν ανάγκη.
Ποιος θα «ελέγχει τη Γάζα» μετά τον πόλεμο;
Ένα βασικό ζήτημα που δεν έχει διευκρινιστεί και αποτελεί αγκάθι στις διαπραγματεύσεις είναι το ποιος θα «πάρει τον έλεγχο της Γάζας» μετά τον πόλεμο.
Ο τρέχων γύρος συνομιλιών φαίνεται να έχει παραμερίσει αυτό το ζήτημα, δεδομένης της πολυπλοκότητάς του και των πιθανών προκλήσεων που θα μπορούσε να δημιουργήσει για την επίτευξη μιας αρχικής μερικής συμφωνίας.
Το Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα τερματίσει τον πόλεμο όσο η Χαμάς παραμένει στην εξουσία, ενώ επίσης απέρριψε το να αναλάβει η Παλαιστινιακή Αρχή τον έλεγχο της Γάζας.
Από την αρχή της γενοκτονικής εκστρατείας του, το Ισραήλ επέμεινε ότι επιθυμεί να διατηρήσει τον έλεγχο ασφαλείας στη Γάζα αν υπάρξει κάποια ειρήνευση.
Από την πλευρά της, η διεθνής κοινότητα έχει τονίσει ότι η Γάζα πρέπει να κυβερνάται από Παλαιστίνιους. Ωστόσο, υπήρξαν συνεχείς συζητήσεις μεταξύ του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και των Ηνωμένων Πολιτειών σχετικά με τη σύσταση μιας «προσωρινής διοίκησης που θα επιβλέπει τη Γάζα έως ότου μια αναδιαρθρωμένη Παλαιστινιακή Αρχή μπορέσει να αναλάβει τον έλεγχο».
Η «σκληρή γραμμή» Μπεν Γκβιρ και Σμότριτς
Σε ανάρτησή του στο X, ο υπουργός εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που περιλαμβάνει την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές και την «επιστροφή χιλιάδων κατοίκων της Γάζας στη βόρεια Γάζα και την απόσυρση από τον Άξονα Νετζαρίμ».
Ο Μπεν-Γκβίρ υποστήριξε ότι η συμφωνία «διαγράφει ουσιαστικά τα επιτεύγματα του πολέμου που πληρώθηκαν με το βαρύ αιματοχυσία των στρατιωτών μας στη Γάζα».
Ο Μπεν-Γκβίρ κάλεσε τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου «να συνέλθει και να λάβει μέτρα που θα οδηγήσουν στην ήττα της Χαμάς και στην απελευθέρωση των ομήρων μας χωρίς να διακυβεύεται η ασφάλεια του Ισραήλ: να σταματήσει εντελώς η μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας, καυσίμων, ηλεκτρισμού και νερού στη Γάζα, παράλληλα με τη συνέχιση στρατιωτικών επιδρομών ενάντια στη Χαμάς μέχρι την απόλυτη ήττα της».
Επέκρινε επίσης τη συμφωνία επειδή δεν εξασφάλισε την απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών ομήρων, προέτρεψε τον υπουργό Οικονομικών, Μπεζαλέλ Σμότριτς, να συνταχθεί μαζί του και απείλησε να παραιτηθεί από την κυβέρνηση εάν η συμφωνία προχωρήσει.
Ο Σμότριτς, ηγέτης του κόμματος του Θρησκευτικού Σιωνισμού, εξέδωσε μια δήλωση προειδοποιώντας ότι το κόμμα του «δεν θα είναι μέρος» της προτεινόμενης συμφωνίας, την οποία περιέγραψε ως «καταστροφή για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ».
«Δεν θα είμαστε μέρος μιας συμφωνίας παράδοσης που θα περιλαμβάνει την απελευθέρωση τρομοκρατών, τη διακοπή του πολέμου, τη διάλυση των επιτευγμάτων που πληρώθηκαν με πολύ αίμα και την εγκατάλειψη πολλών ομήρων», υποστήριξε.
Υποστήριξε ότι «τώρα είναι η ώρα να συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, να καταλάβουμε και να καθαρίσουμε ολόκληρη τη Λωρίδα, να πάρουμε επιτέλους τον έλεγχο της ανθρωπιστικής βοήθειας από τη Χαμάς και να ανοίξουμε τις πύλες της κόλασης στη Γάζα έως ότου η Χαμάς παραδοθεί εντελώς και όλοι οι όμηροι να επιστραφούν».
Συγγενείς ισραηλινών αιχμαλώτων που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας επέκριναν χθες τον Σμότριτς για την αντίθεσή του στη συμφωνία. Εξοργισμένα με τη δήλωσή του, δεκάδες μέλη της οικογένειας των αιχμαλώτων εισέβαλαν σε αίθουσα συνεδριάσεων στην Κνεσέτ, όπου συνεδρίαζε η Επιτροπή Οικονομικών για να συζητήσει τον προϋπολογισμό του 2025. Ακολούθησε λεκτική συμπλοκή μαζί του, διάρκειας πάνω από μία ώρα, κατά την οποία τον κατηγόρησαν ότι «εγκατάλειψε τους αιχμαλώτους».
Παράγοντας «Τραμπ» και σχέδια για τη Δυτική Όχθη;
Δημοσίευμα στην ισραηλινή εφημερίδα Maariv ανέφερε ότι «ο Τραμπ προκαλεί περισσότερο φόβο από τον Μπεν-Γκβίρ και τον Σμότριτς». Σύμφωνα με το δημοσίευμα ο Νετανιάχου προσπάθησε επί μακρόν να εξηγήσει αυτή τη δυναμική στους συμμάχους του, βρίσκοντας ευήκοα τα ώτα του Σμότριτς, ο οποίος προσδοκά πως ο Τραμπ θα υποστήριζε μια κατάληψη της Δυτικής Όχθης το 2025. Η εφημερίδα ισχυρίστηκε ότι «η Γάζα μπορεί να θυσιαστεί» με την απόβλεψη ενός τέτοιου στόχου.
Την ώρα πάντως που εκτιμάται πως οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να μπαίνουν στην τελική τους ευθεία, η Λωρίδα της Γάζας συνεχίζει να υπομένει ανελέητους ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Η συνεχιζόμενη ισραηλινή γενοκτονία έχει σκοτώσει περισσότερους από 46.000 Παλαιστίνιους —κυρίως γυναίκες και παιδιά— ενώ περισσότεροι από 110.000 έχουν τραυματιστεί με τις πόλεις της Λωρίδας της Γάζας να έχουν μετατραπεί σε ερείπια.
Διαβάστε ακόμα:
