Πονοκέφαλος στις Βρυξέλλες από την «κρυφή» ζημιά των δασμών του Τραμπ στην ευρωπαϊκή οικονομία
Σοβαρές δευτερογενείς αναταράξεις στην ευρωπαϊκή οικονομία φαίνονται να προκαλούν οι δασμοί που επιβάλλουν οι ΗΠΑ σε τρίτες χώρες, παρότι δεν στοχεύουν άμεσα την Ευρωπαϊκή Ένωση, επισημαίνει η φθινοπωρινή έκθεση της Κομισιόν για τις οικονομικές προοπτικές της ΕΕ, η οποία δημοσιεύτηκε την περασμένη Δευτέρα (17.11.25).
Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως «εκτροπή εμπορίου» (λόγω δασμών των ΗΠΑ σε όλες τις χώρες του πλανήτη και όχι μόνο την ΕΕ), οδηγεί σε αλλαγές στις παγκόσμιες τιμές και στα εμπορικά ρεύματα που επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές αγορές, την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές της ΕΕ.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, και την ειδική ανάλυση που συνοδεύει την πρόσφατη έκθεση της, οι αμερικανικοί δασμοί σε τρίτες χώρες (δηλαδή πλην την ΕΕ) μπορούν να μειώσουν τις εξαγωγές της ΕΕ παγκοσμίως, να αλλάξουν τη σχέση ευρώ – δολαρίου και να επηρεάσουν τόσο τις τιμές καταναλωτή όσο και την ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
Όταν οι δασμοί των ΗΠΑ στοχεύουν και σε ευρωπαϊκά προϊόντα, οι επιπτώσεις είναι άμεσες. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της ΕΕ προς την αμερικανική αγορά μειώνονται, το πραγματικό ΑΕΠ υποχωρεί βραχυπρόθεσμα και οι κλάδοι με μεγάλη εξαγωγική έκθεση – όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και ο βιομηχανικός εξοπλισμός – δέχονται σημαντικές πιέσεις. Ταυτόχρονα, αυξάνεται η αβεβαιότητα στις αγορές, κάτι που συχνά ενισχύει το δολάριο έναντι του ευρώ, καθώς οι επενδυτές στρέφονται σε πιο «ασφαλή» νομίσματα.
Βραχυπρόθεσμα, όμως, οι έμμεσες συνέπειες είναι πιο «βαριές», πιο δυσάρεστες καθώς αποδίδονται στις εξαγωγές, στην ανταγωνιστικότητα και στην ήδη εύθραυστη ψυχολογία των ευρωαγορών.
Η Έκθεση της Κομισιόν δείχνει ότι, όταν οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς σε τρίτους – όπως στην Κίνα – η ζήτηση για τα προϊόντα των χωρών αυτών πέφτει. Αυτό μειώνει τις τιμές αυτών των προϊόντων διεθνώς, καθιστώντας τα φθηνότερα και πιο ανταγωνιστικά. Κατά συνέπεια, αυτό οδηγεί σε αύξηση εισαγωγών στην ΕΕ από χώρες που «χτυπήθηκαν» από δασμούς και σε μείωση των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τον υπόλοιπο κόσμο.
Μεσοπρόθεσμα, βέβαια, το παιχνίδι αλλάζει. Όσο οι ανταγωνιστές της Ευρώπης έρχονται αντιμέτωποι με τους δασμούς από τις ΗΠΑ, η ΕΕ κερδίζει αργά αλλά σταθερά μερίδιο στην αμερικανική αγορά. Οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξάνονται και αυτό λειτουργεί ως αντίβαρο στη ζημία που προκάλεσαν οι έμμεσες επιπτώσεις.
Την ίδια στιγμή, όμως, η Ευρώπη κερδίζει μερίδιο αγοράς στις ΗΠΑ, ακριβώς επειδή δεν αποτελεί στόχο των δασμών. Οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξάνονται σταδιακά, λειτουργώντας ως μεσοπρόθεσμο «αντίβαρο» στις απώλειες από τον υπόλοιπο κόσμο.
Επίδραση στη σχέση ευρώ – δολαρίου
Από πλευράς συναλλαγματικής ισχύος, η έκθεση της Κομισιόν σημειώνει ότι το δολάριο ενισχύεται έναντι του ευρώ εξαιτίας της αβεβαιότητας και της αυξημένης αναζήτησης «ασφάλειας». Παρόλα αυτά, το ευρώ ενισχύεται, γιατί οι χώρες που πλήττονται από τους δασμούς υποτιμώνται ονομαστικά και έχουν μεγάλο μερίδιο στο εμπόριο με την ΕΕ. Η μείωση των τιμών εισαγωγών για την ΕΕ αυξάνει την αγοραστική δύναμη των ευρωπαίων καταναλωτών, ενώ η οικονομική «χαλάρωση» δημιουργεί αντιπληθωριστικές τάσεις.
Οι δασμοί προκαλούν γενικευμένη αβεβαιότητα, η οποία ενισχύει συνήθως το δολάριο έναντι του ευρώ. Παρά το γεγονός ότι το ευρώ μπορεί να ενισχύεται σε σταθμισμένη βάση έναντι άλλων νομισμάτων (λόγω της υποτίμησης των οικονομιών που δέχονται τους δασμούς), η διμερής ισοτιμία με το δολάριο παραμένει υπό πίεση.
Όλες αυτές οι επιπτώσεις, φυσικά, δεν αγγίζουν μόνο την Ευρώπη ως σύνολο, αλλά και χώρες – μέλη όπως η Ελλάδα. Η Ελλάδα, είναι ευάλωτη σε αλλαγές στις εξαγωγές αλλά και στις εισαγωγές.
Συνολικά, δεν μιλάμε για «άμεση» ζημιά αλλά σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν υποδεικνύει ότι οι έμμεσες επιπτώσεις – αυτές που προέρχονται από δασμούς που δεν στοχεύουν την ΕΕ – μπορεί να είναι ίδιες ή και πιο επιβαρυντικές, τουλάχιστον στην αρχή. Η διαφορά έγκειται στο πώς μεταφέρονται οι οικονομικές πιέσεις: οι άμεσες επιπτώσεις πλήττουν διασυνοριακά εξαγωγές, ενώ οι έμμεσες επηρεάζουν όλη την παγκόσμια δομή ζήτησης και των σχετικών τιμών, και τελικά μπορεί να στραφούν υπέρ της ΕΕ μεσοπρόθεσμα, αν η ΕΕ κατορθώσει να αυξήσει το μερίδιό της στην αμερικανική αγορά με την σχέση του ευρώ – δολαρίου να παίζει καταλυτικό ρόλο σε όλο αυτό το παιχνίδι.
To άρθρο Πονοκέφαλος στις Βρυξέλλες από την «κρυφή» ζημιά των δασμών του Τραμπ στην ευρωπαϊκή οικονομία δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
