Όχι άλλος «εμφύλιος» για το υδατικό – οικολογικό πρόβλημα της Θεσσαλίας
(Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης)*
Οι συνθήκες αβεβαιότητας στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής αλλά και η συνεχιζόμενη υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, σε συνδυασμό με τις πιέσεις προς την χώρα μας για εφαρμογή των αντίστοιχων οδηγιών της ΕΕ, οδήγησε τις κυβερνήσεις της περασμένης δεκαετίας στην εκπόνηση και έγκριση Σχεδίων που αφορούν στην διαχείριση των υδάτων.
Στην Θεσσαλία, τα Σχέδια αυτά συνέβαλαν, μεταξύ άλλων, στην τεκμηρίωση των αιτημάτων που επί δεκαετίες έθεταν οι θεσσαλικές οργανώσεις προς τις κυβερνήσεις για υλοποίηση έργων και εφαρμογή μέτρων σχετικά με τα νερά, το έδαφος και την προστασία των οικοσυστημάτων μας.
Να όμως που η θέσπιση των Σχεδίων δεν φάνηκε να είναι αρκετή για την απρόσκοπτη εφαρμογή τους.
Η προφανής απουσία πολιτικής βούλησης υπήρξε καθοριστική. Δυστυχώς, παρά τις προσδοκίες που δημιουργήθηκαν, μετά την έγκριση του πρώτου Σχεδίου (ΣΔΛΑΠ) το 2014 και οι θεσσαλοί είδαν να συνεχίζεται και να διευρύνεται η οικολογική υποβάθμιση, να μην δημιουργούνται με τους αναγκαίους ρυθμούς σύγχρονα αρδευτικά έργα που θα οδηγούσαν στην εξοικονόμηση νερού, να μην υλοποιούνται νέα έργα εξασφάλισης αποθεμάτων νερού (σημ.: το αντίθετο, κάποια εγκαταλείπονται, όπως πχ. το Αγιονέρι).
Και το πιο βασικό, αυτή η θεσμική αναβάθμιση της διαχείρισης των υδάτων στη Θεσσαλία συνοδεύτηκε από την διακοπή και εγκατάλειψη των ημιτελών έργων Αχελώου, ενώ τα τελευταία είκοσι χρόνια κανένα νέο έργο αξιόλογου μεγέθους και σημασίας (σημ.: πλην της τεχνητής λίμνης Κάρλας που είχε ενταχθεί σε πρόγραμμα από το 2000) δεν προστέθηκε στο δυναμικό της περιοχής μας.
Εκείνα όμως που όχι μόνο διατηρήθηκαν αλλά και εντάθηκαν είναι η ακατάσχετη υποσχεσιολογία και γενικά το παραμύθιασμα των θεσσαλών, που μετά από τόσα χτυπήματα και τις αντίστοιχες συνέπειες από τα φυσικά φαινόμενα, την οικονομική πολιτική και τις ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις δικαιολογημένα βρίσκονται σε απόγνωση.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, το καλοκαίρι του 2024 με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αναθεωρήθηκε το ΣΔΛΑΠ του 2017.
Με τον νέο σχεδιασμό προβλέπεται να μεταφερθούν νερά από τον Αχελώο (με την ολοκλήρωση των εγκαταλειμμένων έργων) που θα ενισχύσουν το υδατικό δυναμικό της θεσσαλικής λεκάνης και θα συνυπολογίζονται στο επί τόσα χρόνια ελλειμματικό υδατικό της ισοζύγιο.
Και ενώ από πέρυσι ακόμη θα περίμενε κανείς η κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλίες για υλοποίηση των βημάτων που προδιαγράφονται στα Σχέδια ώστε να φθάσουμε στην επανεκκίνηση των έργων, οι εξελίξεις μας διέψευσαν.
Η κυβέρνηση δεν έπραξε το παραμικρό για το επίμαχο αυτό θέμα, ούτε καν εξέδωσε μια ανακοίνωση ώστε να ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους θεσσαλούς σχετικά με τις προθέσεις της, το χρονοδιάγραμμα που θέτει, τις πηγές χρηματοδότησης των έργων κλπ.
Την ίδια περίοδο οι γνωστές «οικολογικές» οργανώσεις (κάποιες σε αγαστή σχέση με την σημερινή κυβέρνηση), σε σύμπραξη με την Περιφέρεια Δ. Ελλάδος, την πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση και άλλες οργανώσεις της Αιτωλοακαρνανίας, υπέβαλαν προσφυγή στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση των ΣΔΛΑΠ (δες εδώ {1} σχετικό σύνδεσμο) και βεβαίως την διακοπή οποιασδήποτε ενέργειας επανεκκίνησης των έργων Αχελώου.
Στην «επίθεση» αυτή κατά της απόφασης του ΠΘ και της κυβερνητικής πολιτικής, θα περίμενε κανείς πρώτη από όλους να αντιδράσει η ίδια η κυβέρνηση και ειδικά το Υπουργείο Περιβάλλοντος που βρίσκονται στο επίκεντρο της προσφυγής.
Όμως περιέργως (;;;) η αντίδρασή τους υπήρξε μηδενική. Ούτε καν μια ανακοίνωση αντίκρουσης των στόχων και των βασικών επιχειρημάτων της προσφυγής, έστω για τα μάτια του κόσμου, έτσι ώστε να μην επιτρέψουν σε κανέναν να σκεφθεί πως πρόκειται για «σύμπραξη» της κυβέρνησης και των φιλοκυβερνητικών οργανώσεων των γειτόνων μας.
Η δική μας εκτίμηση είναι πως η κυβέρνηση, αξιοποιώντας τις αδυναμίες και την περιορισμένη απήχηση των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των ηγετικών τους στελεχών, είναι αποφασισμένη να «συντηρήσει» την στασιμότητα στην υπόθεση των έργων Αχελώου.
Κάνοντας εκτίμηση πολιτικού κόστους-οφέλους, επιδιώκει να αποφύγει σύγκρουση με τους τοπικιστές της Αιτωλοακαρνανίας (που όπως οι ίδιοι αποκαλύπτουν προσφεύγουν κατά της κυβέρνησης με στόχο να διεκδικήσουν αντισταθμιστικά οφέλη!) [1].
Αντ’ αυτού αγνοεί τα αιτήματα των θεσσαλών και επιλέγει να μην διαθέσει πόρους ούτε καν για την αναγκαία προεργασία και τις απαραίτητες μελέτες επανεκκίνησης των έργων Αχελώου. Αποφεύγει επίσης να «στενοχωρήσει» συμφέροντα που αντιτίθενται στην ένταξη νέων υδροηλεκτρικών μονάδων στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μας, να προστατέψει την όποια «θετική» εικόνα του ΠΘ απέναντι στις οικολογικές οργανώσεις και γενικά να εξυπηρετήσει άλλους σκοπούς που όσοι βρισκόμαστε μακριά από τα κέντρα εξουσίας δεν είμαστε σε θέση να τους γνωρίζουμε.
Όμως για να έχουν αποτέλεσμα όλα αυτά, απαιτείται και η διακριτική στήριξη φορέων και θεσσαλών παραγόντων, έστω και με την μορφή της …..αποχής από μια συγκροτημένη αντίδραση απέναντι στην συνειδητή και καταστροφική για την Θεσσαλία πολιτική της κυβέρνησης. Και εδώ οι «πρόθυμοι» είναι δυστυχώς αρκετοί.
Πρώτα από όλα οι θεσσαλοί κυβερνητικοί βουλευτές που επιδίδονται σε κάποιες αποσπασματικές αναφορές «υπέρ» των έργων Αχελώου (έτσι για ξεκάρφωμα….), ενώ στην πραγματικότητα αποφεύγουν να πιέσουν ανοιχτά τον ΠΘ και την κυβέρνηση ώστε να υλοποιήσουν τις υποσχέσεις τους, να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα στα Σχέδια και να δεσμευτούν με αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα.
Ίσως κάποιοι να έχουν στο μυαλό τους τον επικείμενο ανασχηματισμό, ελπίζοντας να συμπεριληφθούν στους 60-65 εκλεκτούς του επόμενου υπουργικού συμβουλίου. Και δυστυχώς τίποτα δεν διδάσκονται από την ανοικτή διαφοροποίηση των συναδέλφων τους στην Αιτωλοακαρνανία, οι οποίοι παρότι ανήκουν στο κυβερνών κόμμα, δεν διστάζουν να συμπορευτούν με τον λαό και τις οργανώσεις της περιοχής τους.
Και φυσικά σε αυτό δεν υπήρξε καμία αντίδραση από το κόμμα της ΝΔ, παρότι σε παρόμοιες περιπτώσεις δημόσιας αντίδρασης βουλευτών σε αποφάσεις του ΠΘ και της κυβέρνησης εφαρμόστηκε η ποινή της διαγραφής ! (Εκτός πιά εάν κάτι γνωρίζουν εκεί στην Αιτωλοακαρνανία και προσβάλλουν εκ του ασφαλούς τις αποφάσεις της κυβέρνησης….).
Επανερχόμενοι στους φορείς και παράγοντες της Θεσσαλίας, εάν εξαιρέσει κανείς την πανθεσσαλική πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη στα τέλη του περασμένου έτους, οι υπόλοιπες αντιδράσεις απέναντι στην κυβερνητική απραξία ήταν κατώτερες των περιστάσεων ή/και εντελώς ανύπαρκτες.
Πιο χαρακτηριστική η απουσία από την κοινή προσπάθεια των Δημάρχων και της Ένωσης τους (ΠΕΔ). Αναπολούμε με θλίψη παλαιότερες πρωτοβουλίες Δημάρχων σαν εκείνες των Κ. Τζανακούλη, Δ. Παπαστεργίου, Φ. Αλεξάκου αλλά και άλλων από μικρότερους Δήμους.
Γυρίζει η σκέψη μας σε σημαντικές πρωτοβουλίες (Συνέδρια, Ημερίδες, επισκέψεις σε Υπουργεία, συσκέψεις με βουλευτές, αρθρογραφία κα) της ΠΕΔ περασμένων περιόδων, καθώς και πολλών άλλων (λίγο παλαιότερων) Δημάρχων και Νομαρχών, για να μην πάμε πιο πίσω στους αείμνηστους Α. Λαμπρούλη, Κ. Παπαστεργίου, Χ. Τέγο κοκ.
Όλοι αυτοί ποτέ δεν διανοήθηκαν να απουσιάσουν από την κοινή δράση για τα νερά. Ουδέποτε σκέφθηκαν να «κρυφτούν» για να γίνουν αρεστοί ή για να εξασφαλίσουν πχ την κομματική τους στήριξη στις επόμενες εκλογές.
Και το κυριότερο, καλούσαν σε σύμπραξη τους φορείς της περιοχής, από την οποία ουδέποτε απουσίαζαν το ΤΕΕ, το ΓΕΩΤΕΕ, τα Επιμελητήρια, τα Εργατικά Κέντρα, οι αγροτιστές και άλλοι μαζικοί φορείς [2].
Ακόμη και όσα οι φιλοκυβερνητικοί παράγοντες διαρρέουν, ότι δηλαδή θα έρθει ο ίδιος ο ΠΘ να κάνει ανακοινώσεις, για την ώρα αποδείχθηκε πως αποτελούν επικοινωνιακή καλλιέργεια προσδοκιών, κοινώς παραμύθιασμα.
Πάντως, εάν προσπαθήσουμε να δούμε το ζήτημα κάπως αισιόδοξα, με την νέα προσφυγή στο ΣτΕ παρουσιάζεται μια ευκαιρία επανασυσπείρωσης των φορέων της Θεσσαλίας.
Ήδη ο Περιφερειάρχης με τον νομικό του σύμβουλο προετοιμάζουν παρέμβαση στο Ανώτατο Δικαστήριο. Το ίδιο σκέπτονται και άλλοι φορείς της περιοχής.
Ας ελπίσουμε πως αυτή η προσπάθεια θα εξελιχθεί ευρύτερα σε μαζική και συγκροτημένη αντίδραση απέναντι σε μια κυβέρνηση που μπροστά στα οξυμένα προβλήματα και την αδήριτη ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης των απειλών στην περιοχή μας επιλέγει, έως σήμερα τουλάχιστον, μια τακτική εξυπηρέτησης τοπικιστικών και άλλων συμφερόντων, μια πολιτική σιωπής και μικροπολιτικών υπολογισμών.
Ας θυμούνται όμως πως η ανάγκη εφαρμογής των Σχεδίων γίνεται όλο και πιο πλατειά κοινό αίτημα για τη Θεσσαλία και η ολοκλήρωση των έργων Αχελώου δεν πρόκειται να περάσει σε δεύτερη μοίρα στην συνείδηση των θεσσαλών, όσο και εάν εκείνοι προσπαθούν να το επιτύχουν.
Επίσης όλοι αντιλαμβάνονται πως τα έργα αυτά δεν μπορούν εσαεί να παραμένουν στη στάσιμη και επικίνδυνη κατάσταση που βρίσκονται σήμερα.
Και όπως προκύπτει από εκθέσεις έμπειρων πραγματογνωμόνων (Ελλήνων και ξένων), στο φράγμα Συκιάς και στη σήραγγα μεταφοράς, οι κίνδυνοι υποσκαφής και κατάρρευσης των εγκαταλειμμένων κατασκευών είναι μεγάλοι, με πιθανές καταστροφικές συνέπειες σε κατάντη εγκαταστάσεις και υποδομές ή/και με κίνδυνο απώλειας ακόμη και ανθρώπινων ζωών.
Και επειδή τα μηνύματα από την υπόθεση των Τεμπών είναι νωπά, ας μην παίξουν άλλο με την τύχη τους, γιατί τότε κανένας σταθμάρχης και κανένα μπάζωμα δεν πρόκειται να καλύψει τις ευθύνες τους.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
[1] Σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με γνωμοδότηση σε νέα ενεργειακή επένδυση στην λίμνη Στράτου, ο Δήμαρχος Αγρινίου Γ. Παπαναστασίου δήλωσε πως «Ο Δήμος Αγρινίου… (θα) ξεκινήσει νομικό πόλεμο, όπως έγινε και με την περίπτωση της εκτροπής του Αχελώου….Εν αντιθέσει λοιπόν με όσα δεν…. έγιναν όταν κατασκευάζονταν τα υδροηλεκτρικά έργα της ΔΕΗ στον Αχελώο, αυτή τη φορά η περιοχή προσδοκά τουλάχιστον σε αντισταθμιστικά» !!! (Δες «Συνείδηση της Αιτωλίας και Ακαρνανίας», 24/2/25). Τα σχόλια περιττεύουν.
[2] Χάρις στην συστηματική δραστηριοποίηση αυτών των παραγόντων και των φορέων καταφέραμε να διατηρήσουμε ζωντανή την συνέχιση κατασκευής των έργων (παρά τις λυσσαλέες αντιδράσεις των ψευτοοικολόγων και των συνοδοιπόρων τους), να επισκεφθούμε (δες εδώ {2} σχετικό σύνδεσμο) και να ενημερώσουμε έως και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργούς, αρχηγούς κομμάτων, την ευρωπαία Επίτροπο στις Βρυξέλλες, υπουργούς και βεβαίως κυβερνητικά στελέχη των οποίων ουκ έστιν αριθμός. Και τώρα, με αυτή την κυβέρνηση και αντίστοιχα αυτές τις τοπικές ηγεσίες δεν μπορέσαμε να συναντήσουμε ούτε καν το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών, ζητώντας στοιχειωδώς κάποιες εξηγήσεις για την στασιμότητα και τη σιωπή που έχει επιβληθεί στο θέμα.
The post Όχι άλλος «εμφύλιος» για το υδατικό – οικολογικό πρόβλημα της Θεσσαλίας appeared first on TrikalaNews.
