Οικονομικό και γεωπολιτικό σαφάρι Τραμπ στις χώρες του Περσικού Κόλπου
Την έμφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην οικονομική συνεργασία με τις χώρες του Κόλπου υπογραμμίζει το τετραήμερο ταξίδι του Ντόναλντ Τραμπ στην περιοχή, που ξεκινά σήμερα, Τρίτη από τη Σαουδική Αραβία με συνάντηση με τον de facto ηγέτη της χώρας πρίγκιπα διάδοχο, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Με επόμενες στάσεις το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο πρώτο μεγάλο του ταξίδι στο εξωτερικό για τη δεύτερη θητεία του, η σύναψη συμφωνιών, για το πετρέλαιο, το εμπόριο, την τεχνητή νοημοσύνη, την ενέργεια αλλά και στρατιωτικούς εξοπλισμούς και επενδύσεις βρίσκονται σαφώς στις προτεραιότητες του Αμερικανού προέδρου, χωρίς ωστόσο να λείπουν και τα γεωπολιτικά ζητήματα που αφορούν την ταραγμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι εκτός από τον σύμβουλο και στενό συνεργάτη του Ίλον Μασκ, τον Τραμπ θα συνοδεύουν και άλλοι ισχυροί επιχειρηματίες, όπως ο διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, Λάρι Φινκ, και η διευθύνουσα σύμβουλος της Citigroup, Τζέιν Φρέιζερ.
Στο μέτωπο των εμπορικών σχέσεων, η Σαουδική Αραβία έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή της να επενδύσει 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ, με τον Τραμπ όμως να ζητά πολύ περισσότερα – έως και ένα τρισ. δολάρια. «Την προηγούμενη φορά επένδυσαν 450 δισ. αλλά τώρα είναι πολύ πλουσιότεροι. Έτσι είπα: “Θα έρθω αν δώσετε ένα τρισ. δολάρια σε αμερικανικές εταιρείες την επόμενη τετραετία» ανέφερε τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια συνομιλίας με δημοσιογράφους.
Αναλυτές εκτιμούν επίσης που η αμυντική και εμπορική συμφωνία Ουάσιγκτον – Ριάντ που διακόπηκε το 2024 και περιελάμβανε και την υποστήριξη του Λευκού Οίκου στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ριάντ, είναι πιθανό να αναβιώσει, αν και η Σαουδική Αραβία επιμένει να βάζει ζητήματα για ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.
Saudi Arabia’s Crown Prince Mohammed bin Salman welcomes US President Donald Trump at King Khalid International Airport in Riyadh.#US #SaudiArabia #Trump #MBS
Read more: https://t.co/u11ZzWGM5f pic.twitter.com/EqgCY6waVf
— Al Arabiya English (@AlArabiya_Eng) May 13, 2025
Από την πλευρά του Κατάρ οι πληροφορίες κάνουν λόγο για επενδύσεις και συμφωνίες ύψους έως και 300 δισ. δολαρίων, μεταξύ των οποίων μια μεγάλη συμφωνία με την Boeing και μια σύμβαση ύψους 2 δισ. δολαρίων για την αγορά αμερικανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών MQ-9 Reaper.
Τέλος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ήδη ανακοινώσει ότι σχεδιάζουν επενδύσεις 1,4 τρισ. δολαρίων στις ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία, ενώ μόλις χθες η Ουάσιγκτον έδωσε πράσινο φως σε συμβάσεις για την πώληση έξι στρατιωτικών ελικοπτέρων τύπου Chinook CH47-F και συναφούς εξοπλισμού στο Άμπου Ντάμπι και για τη συντήρηση μαχητικών αεροσκαφών συνολικής αξίας 1,4 δισεκ. δολαρίων.
Οι συμβάσεις θα «συνεισφέρουν στην εξωτερική πολιτική και στην εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ επιτρέποντας να ενισχυθεί η ασφάλεια σημαντικού περιφερειακού εταίρου. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι εταίρος των ΗΠΑ ζωτικής σημασίας για την πολιτική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη στη Μέση Ανατολή», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η αμερικανική υπηρεσία συνεργασίας στα πεδία της άμυνας και της ασφάλειας (DSCA).
Παρών στην περιοχή ο όμιλος Τραμπ
Αξίζει να σημειωθεί ότι -πέρα από το πολιτικό- σε επιχειρηματικό επίπεδο ο όμιλος Τραμπ συμμετέχει σε αρκετές επενδύσεις στην περιοχή. Ο γιος του Προέδρου, Έρικ Τραμπ, βρέθηκε πρόσφατα στο Κατάρ για να ανακοινώσει το πρώτο έργο ακινήτων με το εμπορικό σήμα του ομίλου στη χώρα, σε μια συμφωνία αξίας 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Πύργοι Τραμπ πρόκειται επίσης να κατασκευαστούν στο Ντουμπάι στα ΗΑΕ, στην πόλη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας και στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, Ριάντ, ενώ ένα πολυτελές rerort για γκολφ και συγκροτήματα με βίλες παρουσιάζουν ενδιαφέρον στο Κατάρ.
Εν τω μεταξύ, μια πρόσφατη προσφορά της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ να δωρίσει ένα πολυτελές τζάμπο Boeing 747-8 αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως το νέο Air Force One, έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Ο Τραμπ απέρριψε, χθες Δευτέρα τις ανησυχίες λέγοντας ότι θα ήταν «ηλίθιο» να μην δεχθεί την προσφορά, ωστόσο στο Καπιτώλιο σήμανε συναγερμός, ακόμη και μεταξύ των Ρεπουμπλικανών με τους ψιθύρους για διαφθορά να κυριαρχούν.
BREAKING: Trump confirmed he’s going to accept the $400 million luxury Boeing 747-8 jet from Qatar, claiming it’s not corruption because it’s done “in a very public and transparent transaction.”
Open bribery is still bribery, even if you tweet about it. pic.twitter.com/qTups5I5C2
— Republicans against Trump (@RpsAgainstTrump) May 12, 2025
Γεωπολιτικές εντάσεις
Κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματά του στην εξωτερική πολιτική ήταν οι Συμφωνίες του Αβραάμ το 2020 – η ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Μαρόκου και Σουδάν.
Ο απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι περισσότερες χώρες θα μπορούσαν σύντομα να προστεθούν σε αυτόν τον κατάλογο, αλλά οι αναλυτές λένε ότι μία συγκεκριμένα – η Σαουδική Αραβία – φαίνεται απίθανη.
Το Ριάντ εμφανιζόταν κοντά στην επίτευξη συμφωνίας ομαλοποίησης με το Ισραήλ λίγο πριν την ισραηλινή εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας στις 7 Οκτωβρίου 2023. Έκτοτε, όμως, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν κατηγορεί το Ισραήλ ότι διέπραξε γενοκτονία στον παλαιστινιακό θύλακα.
Πέρα από αυτό, τα κράτη του Κόλπου έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως μεσολαβητές σε συγκρούσεις που μαστίζουν την περιοχή, με το Κατάρ -που φιλοξενεί και τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή- να αποτελεί έναν από τους βασικούς μεσολαβητές στην προσπάθεια για εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας.
#BREAKING President Trump
Arrives safely in Saudi Arabia
and is welcomed with traditional Saudi Arabia coffee by His Royal Highness!
This is a symbol of Arab Hospitality
and heritage of the Kingdom pic.twitter.com/vdIACzioH8— SANTINO (@MichaelSCollura) May 13, 2025
Έτοιμο ειρηνευτικό σχέδιο για τη Γάζα;
Στο μέτωπο της Γάζας, η όλο και μεγαλύτερη δυσαρέσκεια του Ισραήλ για τις πρωτοβουλίες της Ουάσιγκτον είναι πλέον εμφανής, μετά και την χθεσινή επιτυχία της διπλωματίας Τραμπ με την απελευθέρωση του ισραηλινομερικανού ομήρου χωρίς τη μεσολάβηση του Τελ Αβίβ.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλείται η ισραηλινή εφημερίδα Israel Hayom ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται έτοιμος να ανακοινώσει, στα τέλη της εβδομάδας, ένα ειρηνευτικό σχέδιο, παρά τις αντιρρήσεις του Τελ Αβίβ και του Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Σύμφωνα με Αμερικανούς και Ισραηλινούς αξιωματούχους και αραβικές διπλωματικές πηγές που επικαλείται η εφημερίδα το σχέδιο αναπτύσσεται με την άμεση υποστήριξη του Λευκού Οίκου και μερική συνεργασία από το Ισραήλ και δεν ικανοποιεί όλα τα αιτήματα της ισραηλινής κυβέρνησης.
Εάν οριστικοποιηθεί, αναμένεται να παρουσιαστεί στο Ισραήλ ως τετελεσμένο γεγονός, φέροντας τον Νετανιάχου σε δύσκολη θέση που θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτική αναταραχή εντός του ακροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού του.
Η πρόταση αναφέρει το ρεπορτάζ περιλαμβάνει την παροχή διαβεβαιώσεων στους ηγέτες της Χαμάς για την προσωπική τους ασφάλεια και τη διασφάλιση της συμμετοχής τους σε ένα πλαίσιο πολιτικής διακυβέρνησης για τη Γάζα.
Σε μια σχετική εξέλιξη, το Axios ανέφερε ότι ο Τραμπ συναντήθηκε κατ’ ιδίαν την Πέμπτη με τον Ισραηλινό υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων, Ρον Ντέρμερ, στον Λευκό Οίκο για να συζητήσουν για τη Γάζα και τις πυρηνικές συνομιλίες με το Ιράν, συνάντηση δεν ανακοινώθηκε από καμία από τις δύο κυβερνήσεις.
Το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ανέφερε επίσης ότι ο Ντέρμερ συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο την Τετάρτη και είχε πολλές συναντήσεις στην Ουάσινγκτον.
