Pfizergate: Καταδίκη της Κομισιόν για την απόκρυψη των SMS φον ντερ Λάιεν-Μπουρλά
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσφαλε που αρνήθηκε την δημοσιοποίηση των γραπτών μηνυμάτων της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, σχετικά με την προμήθεια εμβολίων για την Covid-19, έκρινε δικαστήριο της ΕΕ.
Δημοσιογράφοι είχαν ζητήσει να δουν τα SMS που αντάλλαξαν η πρόεδρος της Κομισιόν και ο επικεφαλής της φαρμακευτικής πριν από μια συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που συμφωνήθηκε μεταξύ της Pfizer και της ΕΕ, με την Επιτροπή να δηλώνει πως αυτό είναι αδύνατο, προκαλώντας έτσι το λεγόμενο σκάνδαλο Pfizergate.
Η απόφαση έρχεται ως χαστούκι για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ό,τι αφορά ζητήματα διαφάνειας και εκτιμάται πως θα μπορούσε να επιφέρει ένα τεράστιο πλήγμα στη φήμη της φον ντερ Λάιεν.
Η απόφαση αποτελεί «ένα χτύπημα για τη διαφάνεια», δήλωσε η Ολλανδή ευρωβουλεύτρια Ρακέλ βαν ντερ Βάλε, η οποία συμμετέχει εκ μέρους της Renew Europe στις διαπραγματεύσεις για αλλαγές σε έναν νόμο που διέπει την πρόσβαση σε έγγραφα. «Οι άνθρωποι απλώς θέλουν και τους επιτρέπεται να γνωρίζουν πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, κάτι που είναι απαραίτητο σε μια δημοκρατία. Ακόμα κι αν έγινε μέσω SMS».
Σε ανακοίνωσή του, το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ δήλωσε ότι η Επιτροπή «δεν εξήγησε με εύλογο τρόπο γιατί έκρινε ότι τα γραπτά μηνύματα που ανταλλάχθηκαν στο πλαίσιο της προμήθειας εμβολίων κατά της Covid-19 δεν περιείχαν σημαντικές πληροφορίες… η διατήρηση των οποίων πρέπει να διασφαλιστεί».
Μία όψη του ζητήματος ήταν το αν τα SMS θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως έγγραφα και επομένως να να μπορεί να αιτηθεί η δημοσίευσή τους για λόγους διαφάνειας, όταν σχετίζονται με τη χάραξη πολιτικής, κάτι με το οποίο διαφώνησε η Κομισιόν.
«Η διαφάνεια ήταν ανέκαθεν ύψιστης σημασίας για την Επιτροπή και την Πρόεδρο φον ντερ Λάιεν», ανέφερε η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της μετά την απόφαση. «Θα συνεχίσουμε να τηρούμε αυστηρά το ισχυρό νομικό πλαίσιο που ισχύει για την τήρηση των υποχρεώσεών μας». Η Κομισιόν πρόσθεσε ότι θα «αποφασίσει για τα επόμενα βήματα».
Η ύπαρξη των SMS — την οποία η Επιτροπή αρχικά δεν επιβεβαίωσε — αποκαλύφθηκε σε συνέντευξη που δόθηκε στους New York Times το 2021.
Ωστόσο, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ δήλωσε στο δικαστήριο στο Λουξεμβούργο κατά τη διάρκεια προκαταρκτικής ακρόασης πέρυσι ότι το περιεχόμενό τους δεν ήταν αρκετά σημαντικό για να χαρακτηριστούν ως έγγραφα, επομένως δεν ήταν καταχωρημένα και διαθέσιμα για δημοσιοποίηση σε δημοσιογράφους.
Στη δήλωσή του, το δικαστήριο πρόσθεσε: «Η Επιτροπή δεν μπορεί απλώς να δηλώσει ότι δεν κατέχει τα ζητούμενα έγγραφα, αλλά πρέπει να παράσχει αξιόπιστες εξηγήσεις που θα επιτρέψουν στο κοινό και στο Δικαστήριο να κατανοήσουν γιατί αυτά τα έγγραφα δεν μπορούν να βρεθούν».
Το δικαστήριο ανέφερε επιπλέον ότι οι New York Times «κατάφεραν να αντικρούσουν το τεκμήριο» ότι τα ίδια τα κείμενα δεν αρχειοθετήθηκαν ούτε φυλάσσονταν, το οποίο η Επιτροπή είχε επικαλεστεί για να δικαιολογήσει εν μέρει την άρνησή της να παραδώσει τα κείμενα.
Οι New York Times ανέφεραν ότι τα SMS που ανταλλάχθηκαν μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2021 και της 11ης Μαΐου 2022, θα μπορούσαν να ρίξουν φως στις συμφωνίες δισεκατομμυρίων ευρώ για τα εμβόλια.
Η απόφαση βαραίνει ιδιαίτερα τη φον ντερ Λάιεν, καθώς όχι μόνο υπέγραψε προσωπικά τη μεγαλύτερη σύμβαση εμβολίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά προεδρεύει επίσης του ίδιου του θεσμού που είναι επιφορτισμένος με την επιβολή του δικαίου της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει τις αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Με την απόφαση του δικαστηρίου εναντίον της, παρέχεται πολιτικό οπλοστάσιο σε ένα ευρύ φάσμα επικριτών της.
Αποτελεί επίσης και ένα μεγάλο όνειδος, δεδομένου ότι έρχεται μόλις λίγους μήνες αφότου δεσμεύτηκε δημόσια να υπερασπιστεί τα πρότυπα διαφάνειας, αποτελεσματικότητας και ακεραιότητας κατά τη δεύτερη θητεία της.
Η υπόθεση ξεκίνησε από τους New York Times και τον πρώην επικεφαλής του γραφείου τους στις Βρυξέλλες, οι οποίοι άσκησαν αγωγή κατά της απόφασης της Επιτροπής να μην δημοσιεύσει τα SMS το 2022.
Η ύπαρξη των μηνυμάτων αποκαλύφθηκε σε μια συνέντευξη στους New York Times τον Απρίλιο του 2021, όπου ο Μπουρλά περιέγραψε τις συνομιλίες τους ως ενίσχυση της «βαθιάς εμπιστοσύνης» και διευκόλυνση της διαπραγμάτευσης μιας ουσιαστικής συμφωνίας για τα εμβόλια. Αυτή η συμφωνία, η οποία ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2021, περιελάμβανε τη δέσμευση της ΕΕ να αγοράσει έως και 1,8 δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Covid-19 της Pfizer-BioNTech, τη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής από όλες τις συμφωνίες που έχουν υπογραφεί από τις Βρυξέλλες.
Διαβάστε ακόμα:
