Τι λένε και πως «διαβάζονται» οι Εκθέσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ελλάδα

Η Σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας αυτές τις μέρες όπως και κάθε χρόνο τέτοιο καιρό είναι μία αφορμή ή ευκαιρία, για μία εκτίμηση του που βαδίζουμε σαν οικονομία στην Ελλάδα.

Η αλήθεια είναι ότι φέτος οι «προβλέψεις» μεταξύ ΔΝΤ και Κομισιόν δεν απέχουν πολύ από τις – αναμενόμενα – πιο αισιόδοξες προβλέψεις του Προϋπολογισμού και του ΥΠΟΙΚ. Άλλωστε ο Προϋπολογισμός βάζει «στόχους» για το 2026 και δεν προαγγέλλει «αποτελέσματα».

Για τον λόγο αυτό οι προβλέψεις του ΔΝΤ είναι μάλλον πιο ρεαλιστικές, ή τείνουν να είναι πιο ρεαλιστικές.

Σ΄ αυτή την βάση το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, βασισμένοι στον απολογισμό του Υπουργείου Οικονομικών της Ελλάδας έδωσαν κάποιες προβλέψεις προσαρμοσμένες μέσα από τα δικά τους «φίλτρα». Και με βάση αυτή την εικόνα η ελληνική οικονομία προχωρά προς το 2026 με ένα αφήγημα «σχετικής σταθερότητας» που είναι ολοένα και πιο δυσεύρετη στην Ευρώπη ειδικά…

Τα Οικονοκλαστικά με την ευκαιρία αυτή ζήτησαν την γνώμη οικονομικού παράγοντα που έχει παρακολουθήσει σε βάθος και έχει συμμετάσχει από κρίσιμες ευρωπαϊκές θέσεις, αλλά και θέσεις κυβερνητικής ευθύνης εδώ στην «εμπειρία» της ελληνικής οικονομίας στα μνημονιακά χρόνια. Έχει μάλιστα συμβάλλει (χωρίς να διεκδικεί ποτέ δάφνες) ο ίδιος με καθοριστικό τρόπο στο να γίνει η υπέρβαση σε κάποια από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» αυτής της πορείας στα οποία οφείλεται σήμερα αυτή η «σχετική σταθερότητα».

Κατά συνέπεια πρόκειται για ένα άνθρωπο που γνωρίζει σε βάθος τα «προβλήματα» αλλά και τις υπερβάσεις που έχουν γίνει για να φτάσουμε στο σήμερα, στο οποίο επίσης είναι δυναμικά «παρών». (Σεβόμενοι την μέχρι σήμερα στάση ζωής του δεν θα αναφέρουμε το όνομά του).

Δεν θα μεταφέρουμε εδώ την πλήρη εκτίμησή του αλλά το βασικό της στοιχείο.

Εκτιμά ότι πράγματι η ελληνική οικονομία έχει καταφέρει με όλα όσα έχουν γίνει «να στρίψει την κρίσιμη γωνία» στην πορεία της, αφήνοντας πίσω τα μεγάλα προβλήματα που αμφισβητούσαν το «παρών» για δεκαπέντε χρόνια τόσο με τα μνημόνια όσο και με την πανδημία.

Αλλά σε καμία περίπτωση, όπως λέει, δεν έχει εξασφαλίσει το μέλλον που περιέχει και το… σήμερα. Γιατί; Για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι παρά τις όποιες «ανατροπές» στα μεγάλα προβλήματα δεν έχει δημιουργηθεί μέσα από το σόκ που έχει μεσολαβήσει, μία άλλη δομή στην «ταυτότητα» της οικονομίας. Και ο άλλος λόγος είναι ότι σε μία τόσο επισφαλή διεθνή και ευρωπαϊκή κατάσταση δεν έχει εξασφαλισθεί να υπάρξουν οι εσωτερικές οικονομικές δυνατότητες για να αντιμετωπισθούν οι δυσκολίες που εμφανώς έρχονται.

Με άλλα λόγια μία κατάσταση που μοιάζει με αυτό που λέμε στην φυσική «ασταθή ισορροπία», που μπορεί ανά πάσα στιγμή από οποιονδήποτε παράγοντα να ανατραπεί…

Τι σημαίνει αυτό

Ερμηνεύοντας την εκτίμηση αυτή τα Οικονοκλαστικά βάζουν σε «κριτική» τα όσα λένε οι προβλέψεις που αναφέραμε αρχικά.

Από τη μία πλευρά, από το ΥΠΟΙΚ προβάλλεται η εικόνα μιας χώρας που έχει εισέλθει σε περίοδο «κανονικότητας», προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,4% για το 2026, αντλώντας αισιοδοξία από τη ροή κοινοτικών χρηματοδοτήσεων μέσω του Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του νέου ΕΣΠΑ, καθώς και από έναν τουριστικό τομέα που συνεχίζει να υπερ-αποδίδει. Από την άλλη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με πρόβλεψη 2,2%, ενισχύει το αφήγημα ότι η Ελλάδα κινείται ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στο 2,2% και αύξηση των επενδύσεων.

Αυτή η εικόνα όμως, όσο ελκυστική κι αν είναι, δεν αποτυπώνει μια στέρεη αναπτυξιακή τροχιά, αλλά μάλλον μια «ασταθή ισορροπία» που εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες. Αφ’ ενός γιατί η σύγκριση γίνεται από μία βάση, αυτή της Ε.Ε. που αυτή την στιγμή παραμένει πολύ χαμηλή και επικίνδυνα επισφαλής. Και από την άλλη η αισιοδοξία των προβλέψεων στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη συνεχιζόμενη ροή ευρωπαϊκών κονδυλίων — μια εξωγενή πηγή ανάπτυξης που από τη φύση της δεν μπορεί να εγγυηθεί διατηρήσιμη δυναμική. Και εδώ δεν συμπεριλαμβάνουμε την πραγματική απειλή πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο έτσι κι αλλιώς κλείνει το Ταμείο του σε λιγότερο από ένα χρόνο…

Το ΔΝΤ χαμηλώνει τις προσδοκίες, προβλέποντας ανάπτυξη 2%, υπενθυμίζοντας ότι το μομέντουμ της μεταπανδημικής ανάκαμψης υποχωρεί. Οι διαρθρωτικές αδυναμίες παραμένουν άλυτες.

Η παραγωγικότητα βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα της Ε.Ε., η δημογραφική πίεση αυξάνεται ραγδαία, η θεσμική αδράνεια παραμένει και το βιομηχανικό υπόβαθρο παραμένει ρηχό.

Η επίμονη απειλή

Το πιο ανησυχητικό σήμα όμως προέρχεται από το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, το οποίο καταγράφει επίμονα μεγάλα ελλείμματα.

Αυτό δεν είναι τεχνική λεπτομέρεια αλλά ο καθρέφτης της παραγωγικής ανεπάρκειας. Η χώρα καταναλώνει και επενδύει περισσότερα από όσα παράγει, με την εγχώρια παραγωγή να μην μπορεί να στηρίξει με δικά της μέσα την αναπτυξιακή της δυναμική.

Ως αποτέλεσμα, η οικονομία εξαρτάται σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό από εξωτερικά εξαρτώμενες εισροές κεφαλαίων και κοινοτικών χρηματοδοτήσεων για να διατηρήσει την αναπτυξιακή της τροχιά. Δηλαδή εξαρτάται από ένα εξωτερικό γεωοικονομικό περιβάλλον, το οποίο μόνο σταθερό δεν είναι.

Ο εντεινόμενος διεθνής εμπορικός πόλεμος και η αυξανόμενη νομισματική αστάθεια, ιδίως μεταξύ μεγάλων κεντρικών τραπεζών, δημιουργούν ένα κλίμα αβεβαιότητας που ασφαλώς θα επηρεάσει την Ελλάδα δυσανάλογα, δεδομένης της κεφαλαιακής της εξάρτησης.

Με άλλα λόγια, η σημερινή «σταθερότητα» δεν είναι αποτέλεσμα εσωτερικά ανθεκτικής οικονομίας, αλλά εξαρτώμενη από την ευάλωτη εξισορρόπησης εξωτερικών ροών. Εάν οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις μειωθούν ή το διεθνές περιβάλλον επιδεινωθεί, η ανάπτυξη θα βρεθεί αντιμέτωπη με την απουσία ενός αυτόνομου παραγωγικού μοχλού.

Με απλά λόγια και πέρα από πολιτικές σκοπιμότητες, η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε τροχιά ουσιαστικής αναπτυξιακής απογείωσης, αλλά σε μια εύθραυστη ισορροπία υψηλής εξάρτησης.

Το κρίσιμο ερώτημα για το 2026, κατά συνέπεια δεν είναι αν ο ρυθμός ανάπτυξης θα αγγίξει το 2% ή το 2,4%, αλλά αν αυτή η ανάπτυξη μπορεί να αποκτήσει εγχώρια παραγωγική υπόσταση και να μειώσει την εξωτερική της ευπάθεια.

Και κάτι τέτοιο προφανώς δεν φαίνεται στον ορίζοντα, ούτε «χτίζεται» σε εποχές ισχνών αγελάδων…

To άρθρο Τι λένε και πως «διαβάζονται» οι Εκθέσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ελλάδα δημοσιεύτηκε στο NewsIT .