Εμπορικός πόλεμος, άμυνα, αναβαθμίσεις και ένας Έλληνας στην προεδρία του Eurogroup: Ο οικονομικός απολογισμός του 2025
Ο οικονομικός απολογισμός του 2025 αποτυπώνει μια χρονιά όπου η διεθνής πολιτική συγκυρία επέδρασσε καθοριστικά πάνω στην διεθνή και εγχώρια οικονομία καθώς ο εμπορικός πόλεμος επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο, η άμυνα μπήκε στις νέες προτεραιότητες των κυβερνήσεων και, στην Ευρωζώνη, η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup λειτούργησε ως ισχυρό σήμα για την αλλαγή θέσης της χώρας.
Η πιο καθαρή εικόνα της ιστορικής μετατόπισης στο πεδίο της διεθνούς οικονομίας ήρθε από το μέτωπο της επανεμφάνισης του εμπορικού πολέμου, καθώς με πρωτοβουλία του Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ κινήθηκαν πιο επιθετικά και στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου οι δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο ανέβηκαν στο 50%. Το σοκ δεν αφορούσε μόνο τους δύο συγκεκριμένους κλάδους καθώς η ριζική αλλαγή των κανόνων του διεθνούς εμπορίου αύξησε το ρίσκο για εξαγωγικές επιχειρήσεις και πρόσθεσε κόστος στα δίκτυα εφοδιασμού σε μια περίοδο που οι αγορές είχαν ήδη αρκετή αβεβαιότητα λόγω των εν εξελίξει πολεμικών συγκρούσεων.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το ζητούμενο για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ήταν να αποφευχθεί μια κλιμάκωση χωρίς σταματημό. Η συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ στα τέλη Ιουλίου, με γενικό δασμό 15% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, απέτρεψε τις πιο ακραίες επιβαρύνσεις, αλλά καθιέρωσε μια νέα πραγματικότητα στις εμπορικές σχέσεις των δύο μερών. Στο ίδιο πλαίσιο της ανόδου του προστατευτισμού, η Ευρώπη κινήθηκε και στο μέτωπο των μικροδεμάτων χαμηλής αξίας από τρίτες χώρες, με παρεμβάσεις που στοχεύουν κυρίως την Κίνα και που συνδέονται με τη συζήτηση για «δίκαιους» κανόνες ανταγωνισμού.
Η στροφή στην άμυνα και η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας
Το δεύτερο μεγάλο στοιχείο του 2025 ήταν η άμυνα, όχι πλέον ως μια έκτακτη ανάγκη αλλά ως σταθερή δημοσιονομική κατεύθυνση. Σε επίπεδο ΕΕ, η συζήτηση περιστράφηκε στην οργάνωση αυτής της στροφής, με επίκεντρο κοινές προμήθειες και ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγικής βάσης. Το SAFE, με δυνατότητα δανείων έως 150 δισ. ευρώ, και το πλαίσιο Readiness 2030 δείχνουν ότι η Ευρώπη χτίζει μηχανισμούς που διεκδικούν μόνιμο χώρο για την άμυνα στους κρατικούς προϋπολογισμούς ενώ η πίεση ενισχύεται και από τους αναβαθμισμένους στόχους αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ.
Μέσα σε αυτό το κλίμα διεθνούς έντασης και αβεβαιότητας, η Ελλάδα έκλεισε το 2025 έχοντας λάβει σημαντικά «σήματα» εμπιστοσύνης από τις αγορές. Καταγράφηκαν διαδοχικές αναβαθμίσεις, από τη DBRS σε BBB στις 07.03.2025, από την Moody’s σε επενδυτική βαθμίδα στις 14.3.2025, από την S&P σε BBB στις 18.4.2025 και από την Fitch σε BBB στις 14.11.2025. Η αλληλουχία αυτών των αξιολογήσεων ήρθε σε μια χρονιά όπου τα εξωτερικά σοκ στις αγορές έκαναν και πάλι την εμφάνιση του, και έτσι συνέβαλαν στο να διατηρηθεί το προφίλ της σταθερότητας και της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η διαχείριση του χρέους. Στα μέσα Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε πρόωρη αποπληρωμή 5,3 δισ. ευρώ χρέους που έληγε μετά το 2031, με εκτίμηση εξοικονόμησης τόκων 1,6 δισ. ευρώ έως το 2041. Η κίνηση αυτή λειτουργεί ως μείωση μελλοντικών βαρών και ως βελτίωση του προφίλ λήξεων του ελληνικού χρέους, σε μια περίοδο όπου η αβεβαιότητα αναδεικνύει την αξία της προβλεψιμότητας.
Τα «αγκάθια»
Η καθημερινότητα, ωστόσο, δεν ακολούθησε τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής εικόνας. Η πίεση στη στέγη παρέμεινε ένα από τα πιο οδυνηρά στοιχεία της χρονιάς για τους πολίτες. Στο γ’ τρίμηνο οι τιμές κατοικιών κινήθηκαν με ετήσιους ρυθμούς 6,6%-8,5%, ενώ τα ενοίκια συνέχισαν να αυξάνονται. Το αποτέλεσμα είναι η σταθερή άνοδος του κόστους ζωής η οποία μέχρι τώρα δεν έχει γίνει εφικτό να αντιμετωπιστεί με επιμέρους παρεμβάσεις.
Επιπλέον, το μεγάλο επενδυτικό στοίχημα παραμένει το Ταμείο Ανάκαμψης, μπαίνοντας πλέον στην τελική ευθεία. Η Ελλάδα εισέρχεται στο τελευταίο πλήρες έτος του Ελλάδα 2.0 πριν από την τελική προθεσμία της 31.08.2026, ενώ το 2025 έφερε νέους γύρους χρηματοδότησης. Η Κομισιόν ενέκρινε εκταμίευση 2,1 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις μετά το 6ο αίτημα πληρωμής και μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου οι συνολικές εισροές από το ΤΑΑ είχαν φτάσει περίπου τα 23,4 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το δύσκολο κομμάτι είναι η υλοποίηση, καθώς οι καθυστερήσεις εντοπίζονται κυρίως σε δράσεις με πολλά υποέργα και περίπλοκες διαδικασίες, την ώρα που ο χρόνος μέχρι τη λήξη του προγράμματος στενεύει.
Ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ στην ηγεσία του Eurogroup
Σε θεσμικό, ευρωπαϊκό επίπεδο, η χρονιά έκλεισε με την εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup στις 11.12.2025, με έναρξη θητείας στις 12.12.2025 και με την πρώτη συνεδρίαση υπό τη νέα προεδρία να έχει οριστεί για τις 19.1.2026. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί κομβική στιγμή για την ελληνική παρουσία στην Ευρωζώνη, σε μια στιγμή που η ατζέντα του 2026 προμηνύεται δύσκολη και ανηφορική.
Την ίδια στιγμή, η χρονιά υπενθύμισε το κόστος των σκανδάλων στη διαχείριση πόρων. Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι τριβές γύρω από τις αγροτικές ενισχύσεις, μαζί με την ευρωπαϊκή κύρωση 392,2 εκατ. ευρώ για αστοχίες διαχείρισης, επανέφεραν στο προσκήνιο ζητήματα διαφάνειας, σε μια περίοδο που ο πρωτογενής τομέας βρίσκεται σε κινητοποιήσεις.
To άρθρο Εμπορικός πόλεμος, άμυνα, αναβαθμίσεις και ένας Έλληνας στην προεδρία του Eurogroup: Ο οικονομικός απολογισμός του 2025 δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
