Rafale vs Eurofighter: «Crash test» μετά την συμφωνία της Τουρκίας για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών

Νέα δεδομένα πάνω από το Αίγαιο φέρνει η συμφωνία της Τουρκίας με τη Βρετανία για την αγορά 20 νέων Eurofighter Typhoon όπως επίσης και πρόθεση της να αποκτήσει επιπλέον μεταχειρισμένα από Κατάρ και Ομάν.

Σχετικά με τη συμφωνία για την αγορά 20 νέων Eurofighter Typhoon από την Τουρκία, το Λονδίνο μιλά για «ορόσημο» στη συνεργασία με την Άγκυρα, ενώ το ρεπορτάζ αναφέρει ρητά ότι το πακέτο αφορά 20 αεροσκάφη, με προοπτική επιπλέον αριθμών στο μέλλον και παραδόσεις οι οποίες, σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο, τοποθετούνται προς το τέλος της δεκαετίας.

Στο ελληνικό στρατόπεδο, η Πολεμική Αεροπορία ήδη έχει ολοκληρώσει την παραλαβή των 24 Rafale F3R, με το τελευταίο αεροσκάφος να φτάνει στην Τανάγρα τον Ιανουάριο 2025. Τα Rafale υπηρετούν οπλισμένα με Meteor, MICA EM/IR, SCALP-EG και Exocet AM39, δίνοντας στο οπλοστάσιο της Ελλάδας ικανότητες αποτροπής και αεροπορικής υπεροχής μεγάλης εμβέλειας.

Με καθαρά επιχειρησιακά κριτήρια έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το συγκριτικό «crash test» που αφορά αισθητήρες, οπλισμό, επιβιωσιμότητα, διαλειτουργικότητα  λαμβάνοντας πάντα υπόψη το  επιχειρησιακό  περιβάλλον του Αιγαίου.

Τι αλλάζει με τα τουρκικά Typhoon

Η υπογραφή για 20 καινούργια Typhoon σημαίνει ότι η Τουρκία θα προσθέσει στην «επόμενη μέρα» της ένα επίπεδο επιδόσεων που σήμερα δεν διαθέτει. Το Eurofighter παραμένει μια από τις πιο ικανές πλατφόρμες εναέριας υπεροχής της Ευρώπης, με σημαντική αεροδυναμική υπεροχή σε άνευ φορτίων αερομαχία και δυναμικό αναβάθμισης στους αισθητήρες του (AESA Captor-E/ECRS).

Σημειώνεται επίσης ότι Άγκυρα και Λονδίνο έχουν αφήσει ανοιχτό «παράθυρο» για επιπλέον αριθμούς, ενώ παράλληλα η Τουρκία δηλώνει ότι αναζητεί μεταχειρισμένα Typhoon από Κατάρ και Ομάν ως «γέφυρα» μέχρι να «ωριμάσει» το εγχώριο KAAN.

Στο ερώτημα πώς ακριβώς θα διαμορφωθούν τα τουρκικά Typhoon η απάντηση είναι ακόμα ασαφής. Ο τύπος ραντάρ (ECRS Mk0/Mk1 ή η πιο φιλόδοξη βρετανική έκδοση Mk2), ο ηλεκτρονικός πόλεμος και κυρίως ο οπλισμός- αν και θεωρείται δεδομένη από τους γείτονες η αποδέσμευση των Meteor στο πλαίσιο της συνολικής συμφωνίας – θα κριθούν από πολιτικές άδειες εξαγωγής και βιομηχανικές συμφωνίες.

Η Mk2, που ήδη πετά σε δοκιμές στο Ηνωμένο Βασίλειο και χρηματοδοτείται για υπηρεσιακή ένταξη, υπόσχεται πολύ υψηλές δυνατότητες τόσο σε εναέρια αναζήτηση/εντοπισμό όσο και σε ηλεκτρονική επίθεση.

Οι ελληνικές δυνατότητες σήμερα – Ολοκληρωμένο «πακέτο» στα Rafale

Τα ελληνικά Rafale F3R δεν είναι απλά μαχητικά με αυξημένες δυνατότητες. Είναι ένα πλήρως δεμένο σύστημα:

RBE2 AESA, ολοκλήρωση Meteor (ramjet, μεγάλη no-escape ζώνη), SCALP-EG για βαθιά κρούση, Exocet για ναυτικές αποστολές, AASM/HAMMER για ακριβείας πλήγματα, και το ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας SPECTRA που δίνει 360° αντίληψη απειλών, ηλεκτρονικές παρεμβολές και decoys/τακτικές διαφυγής.

Με απλά λόγια: το Rafale «βλέπει», «χτυπά» και «επιβιώνει» σε περιβάλλον αντιαεροπορικής απειλής.

Η ολοκλήρωση απόκτησης των 24 αεροσκαφών σημαίνει ότι το όπλο βρίσκεται επιχειρησιακά ώριμο. Το ερώτημα για το αν και πότε θα ανέβει σε F4 (με βελτιωμένη σύντηξη δεδομένων, HMD και νέες διασυνδέσεις) είναι ανοιχτό, αλλά η γαλλική πλευρά ήδη «τρέχει» την τυποποίηση F4.1 στις δικές της μοίρες – άρα υπάρχει ώριμος δρόμος αναβάθμισης όταν αποφασιστεί.

Αισθητήρες και δυνατότητες στο πεδίο

Rafale RBE2 AESA & OSF: Ο ενεργός διάταξης φάσης RBE2-AA προσφέρει σταθερή κάλυψη και υψηλή ανθεκτικότητα σε παρεμβολές. Το OSF (IRST/TV) δίνει παθητικό εντοπισμό/αναγνώριση ημέρα-νύχτα. Στο F4.1, ο αλγόριθμος σύντηξης δεδομένων «δένει» πληροφορίες από radar/IRST/Link-16/αισθητήρες συνεργατών.

Eurofighter Captor-E/ECRS & PIRATE: Το AESA Captor-E διαθέτει «μηχανική κλίση» (swashplate) που αυξάνει το field-of-regard—μεγάλο πλεονέκτημα σε αερομαχία BVR. Η βρετανική έκδοση ECRS Mk2 προσθέτει ισχυρές δυνατότητες EW/EA. Το PIRATE IRST παρέχει παθητική εντοπιστική ικανότητα σε μεγάλη απόσταση, χρήσιμη ειδικά σε συνθήκες ισχυρών παρεμβολών.

Συμπέρασμα αισθητήρων: Θεωρητικά το Eurofighter με Captor-E/ECRS έχει πλεονέκτημα στο εύρος σάρωσης και ταχύτητα «look-shoot-turn». Το Rafale αντισταθμίζει με ώριμη σύντηξη δεδομένων, χαμηλότερο RCS και πολύ δεμένο EW (SPECTRA). Ποιος «βλέπει» πρώτος και ποιος «σπάει» καλύτερα lock/παρεμβολές εξαρτάται από συγκεκριμένες εκδόσεις ραντάρ και βιβλιοθήκες EW και εκεί μέχρι να μάθουμε την τουρκική διαμόρφωση, το ερώτημα μένει ανοιχτό.

Οπλοστάσιο αέρος – αέρος – Κλειδί ο Meteor

Και τα δύο αεροσκάφη μπορούν να φέρουν Meteor, τον ramjet BVRAAM με μεγάλη no-escape ζώνη. Η Ελλάδα έχει ήδη επιχειρησιακή διαθεσιμότητα Meteor στα Rafale της. Για την Τουρκία, η πρόσβαση στον Meteor (και κατ’ επέκταση σε δυτικά stand-off) θα περάσει από πολιτικά φίλτρα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων/MBDA.

Αν και μέχρι τώρα δεν υπάρχει δημόσια επιβεβαίωση για δέσμη όπλων θεωρείται αδύνατο η Τουρκία να μην έχει αποσπάσει δέσμευση για παραχώρηση του όπλου. Η απουσία Meteor θα περιόριζε αισθητά το BVR «δάγκωμα» του τουρκικού Typhoon στο αρχικό στάδιο.

Στο μεσαίο/κοντινό εναέριο αγώνα, MICA EM/IR (και μελλοντικά MICA-NG) στο Rafale έναντι πιθανών AMRAAM/IRIS-T ή/και τουρκικών Bozdoğan/Gökdoğan στο Typhoon.

Εδώ μετράει πολύ ο συνδυασμός HMD/IRST/αεροδυναμική – πεδίο όπου το Eurofighter παραδοσιακά «στρίβει» εξαιρετικά, αλλά το Rafale έχει πλεονέκτημα ολοκλήρωσης αισθητήρων/όπλων και χαμηλότερο ίχνος.

Οπλοστάσιο χερσαίας και ναυτικής κρούσης

Το ελληνικό SCALP-EG προσφέρει αποτροπή στρατηγικού πλήγματος. Ο Exocet AM39 δίνει «μακρύ χέρι» κατά ναυτικών στόχων, ακριβώς στο στοιχείο που μετρά στο Αιγαίο. Ο AASM/HAMMER καλύπτει τις έξυπνες βόμβες ακριβείας.

Για την Τουρκία, ο Typhoon μπορεί να φέρει Storm Shadow/Brimstone/Spear, αλλά η οποιαδήποτε μεταφορά/πώληση απαιτεί εξαγωγική άδεια κι εδώ το πολιτικό κομμάτι είναι δύσκολο να προεξοφληθεί. Γι’ αυτό και βλέπουμε εμφατικές αναφορές της Άγκυρας σε μεταχειρισμένα αεροσκάφη «γέφυρα» και στο εγχώριο οπλικό χαρτοφυλάκιο.

Ηλεκτρονικός πόλεμος και  επιβιωσιμότητα

Το SPECTRA του Rafale θεωρείται από τα πληρέστερα ολοκληρωμένα συστήματα EW σε μαχητικό 4.5ης γενιάς. Διαθέτει έγκαιρη προειδοποίηση ραντάρ/λέιζερ/βλημάτων, γεωεντοπισμός, έξυπνες παρεμβολές, αποστολές SEAD/DEAD υποβοήθησης.

Το Typhoon έχει ισχυρό EW πακέτο και με το ECRS Mk2 αναβαθμίζει δραστικά την ηλεκτρονική επίθεση (digital stealth μέσω φάσης/ισχύος). Όμως μέχρι να γνωρίζουμε «τί ακριβώς» θα παραλάβει η Τουρκία, ο συσχετισμός σήμερα γέρνει προς το Rafale ως πιο ώριμο ολοκληρωμένο πακέτο.

Σε επίπεδο αεροδυναμικής/πλαισίου, το Typhoon διαθέτει υψηλές επιδόσεις σε «καθαρή» διαμόρφωση και κορυφαίο climb rate/energy manoeuvrability – ιδίως σε σενάρια WVR. Το Rafale αντισταθμίζει με χαμηλότερο RCS, ευελιξία φόρτου (14 σημεία, 9,5 τόνους) και την περίφημη «omnirole» φιλοσοφία του καθώς αλλάζει ρόλο μέσα στην ίδια έξοδο.

Δικτυοκεντρικότητα και διασύνδεση

Ο πόλεμος στο Αιγαίο είναι δικτυοκεντρικός: AEW&C, Link-16, data-fusion, πολλαπλοί αισθητήρες, συνεργασία με πλοία/ραντάρ εδάφους/πυροβολαρχίες SAM, drones/loitering munition,έχουν συνολικά αξία. Η Ελλάδα, με Rafale + F-16V/APG-83 και μελλοντικά F-35, χτίζει ένα οικοσύστημα απέναντι σε μια Τουρκία που θα τρέχει παράλληλα F-16 Block 70/Viper, εγχώρια UCAV και τώρα Typhoon.

Ποιος έχει το «δίκτυο» πιο πυκνό και καθαρό και ποιος απειλεί το δίκτυο του άλλου θα κρίνει τις πρώτες 48 ώρες.

Το Rafale, ως «omnirole» πλατφόρμα με εξελισσόμενη F4 αρχιτεκτονική, είναι από τη φύση του «κόμβος».

Το Typhoon με ECRS Mk2 γίνεται όχι απλώς αισθητήρας αλλά και «ηλεκτρονικός εκτελεστής». Αν η Άγκυρα εξασφαλίσει τέτοιο ραντάρ, κλείνει ένα σημαντικό κενό· αν όχι, μένει με ένα εξαιρετικό αλλά λιγότερο «ψηφιακά επιθετικό» πακέτο.

Χρονοδιάγραμμα και διαθεσιμότητες

Εδώ βρίσκεται ίσως ο πιο υποτιμημένος παράγοντας. Η Ελλάδα έχει ήδη 24 Rafale σε υπηρεσία, με ώριμο οπλοστάσιο. Η Τουρκία υπέγραψε τώρα για 20 Eurofighter, αλλά ο χρόνος παραδόσεων θα καθυστερήσει. Βρετανικές πηγές κάνουν λόγο για παραδόσεις που ξεκινούν κοντά στο 2030, ενώ η Άγκυρα εξετάζει μεταχειρισμένα ως «γρήγορη ένεση» μέχρι να έρθουν τα καινούρια.

Με άλλα λόγια, το παράθυρο υπεροχής της ΠΑ παραμένει ανοιχτό τα επόμενα χρόνια, αν αξιοποιηθεί με διαθεσιμότητα, εκπαίδευση, δικτυοκεντρική ωρίμανση και στοχευμένες προσθήκες (π.χ. HMD για όλα τα Rafale, MICA-NG όταν/αν έρθει, επάρκεια Meteor/SCALP).

Σενάρια Αιγαίου και πλεονεκτήματα

BVR εμπλοκή: Με δεδομένο ότι η Ελλάδα διαθέτει ήδη Meteor και ώριμη σύντηξη δεδομένων στα Rafale, σε ένα σενάριο καθαρής αναμέτρησης BVR τα ελληνικά πληρώματα ξεκινούν με πλεονέκτημα, ιδίως αν έχουν υποστήριξη AEW&C και πλοίων/ραντάρ. Αν οι τουρκικές μοίρες Typhoon αποκτήσουν Meteor και ECRS Mk2, το ισοζύγιο γίνεται αμφίρροπο με ελαφρά μετατόπιση προς όποιον έχει καλύτερο «δίκτυο» και αποθέματα όπλων/ECM.

WVR/εντός οπτικής: Το Typhoon είναι πολύ ισχυρό στο κλείσιμο και στην επιτάχυνση. Με IRST PIRATE και σύγχρονο HMD/IRIS-T, γίνεται πολύ επικίνδυνο. Το Rafale, με χαμηλότερο RCS και εξαιρετικό fly-by-wire, κρατάει δική του «μαχαιριά»—ειδικά με MICA-IR/EM και καλό τακτικό picture. Τακτική, εκπαίδευση, data-links και ECM θα κρίνουν τη λεπτομέρεια.

Ναυτική κρούση και αποτροπή: Εδώ τα ελληνικά Rafale με Exocet AM39 και SCALP-EG έχουν καθαρό προβάδισμα τώρα. Η όποια τουρκική λύση θα χρειαστεί χρόνο για να αποκτηθεί/ενσωματωθεί/αδειοδοτηθεί.

Ηλεκτρονικός πόλεμος/αντιαεροπορικό περιβάλλον: Η Ελλάδα, με SPECTRA και ώριμα TTPs, έχει «πακέτο» αποστολών SEAD/DEAD που ήδη δοκιμάζεται σε ασκήσεις. Το Typhoon με ECRS Mk2 θα φέρει δυναμική, αλλά μέχρι να επιβεβαιωθεί τι αγοράζει η Τουρκία, η ζυγαριά κλίνει προς το Rafale.

Κόστος, υποστήριξη, βιομηχανία

Η ελληνική επιλογή Rafale συνοδεύτηκε από γρήγορες παραδόσεις και πακέτο όπλων υψηλής αξίας. Η τουρκική επιλογή Typhoon δίνει πολιτικό/βιομηχανικό βάθος (BAE–Leonardo–Airbus), αλλά θα εξαρτηθεί από ροή υποστήριξης/ανταλλακτικών, εκπαιδεύσεις και, φυσικά, από τυχόν περιορισμούς εξαγωγών σε οπλισμό και λογισμικό. Η διαθεσιμότητα μετράει περισσότερο από τη θεωρητική ανώτερη επίδοση.

Η μεγάλη εικόνα: Rafale / Viper / F-35 vs Typhoon / Viper / KAAN

Κανένα σύγχρονο πρόγραμμα δεν μπορεί από μόνο του να αποτελέσει πανάκεια . Η Ελλάδα πάει σε συνδυασμό Rafale – F-16V – F-35, με τα δύο πρώτα ήδη σε υπηρεσία και το τρίτο εντός ορίζοντα παραδόσεων αμέσως μετά το 2028.

Η Τουρκία διαμορφώνει Viper – Eurofighter – KAAN, με το δεύτερο τώρα να μπαίνει στο κάδρο και το τρίτο να επιδιώκει επιχειρησιακό ρόλο προς το 2028-2030.

Σε αυτό το «τρίγωνο», ποιος διαθέτει Meteor/SCALP/Storm Shadow και με ποιους περιορισμούς θα κρίνει πολλά.

Εκτιμήσεις κυριαρχίας

1. Θεωρητικά: Το Eurofighter Typhoon με πλήρες πακέτο ECRS Mk2 + Meteor είναι πολύ δυνατός αντίπαλος, ειδικά σε εναέρια υπεροχή και BVR/WVR μετάβαση. Το Rafale με RBE2 AESA + SPECTRA + Meteor/SCALP/Exocet είναι πιο ισορροπημένο  omnirole εργαλείο με πολύ ώριμη ολοκλήρωση αισθητήρων/όπλων.

2. Στο Αιγαίο του 2025-2029: Πλεονέκτημα Ελλάδας. Τα Rafale είναι εδώ και τώρα, με Meteor/SCALP/Exocet, υποστηριζόμενα από δίκτυο που ενισχύεται με Viper και στη συνέχεια F-35. Η Τουρκία θα χρειαστεί χρόνο για παραδόσεις/εκπαίδευση/πιστοποίηση όπλων στο Typhoon, ενώ η πολιτική διάσταση εξαγωγών θα κρίνει αν θα έχει Meteor/Storm Shadow ή θα βασιστεί σε εναλλακτικές.

3. Από το 2030 και μετά: Αν η Άγκυρα εξασφαλίσει ECRS Mk2 και πλήρες δυτικό πακέτο όπλων, το ισοζύγιο ισορροπεί και η τιμή βαραίνει στο ποιος έχει καλύτερη διαλειτουργικότητα, αποθέματα, υποστήριξη και ηλεκτρονικό πόλεμο. Εδώ, η ελληνική επένδυση σε δικτυοκεντρικό πόλεμο (AEW&C, ζεύξεις, κοινή τακτική εικόνα, αποθήκες Meteor/SCALP) θα πρέπει να συνεχίσει απτόητη.

Με αυτά τα δεδομένα για τη HAF αποτελεί μονόδρομο:

Θωράκιση αποθεμάτων Meteor/SCALP/Exocet/AASM και υποστήριξη SPECTRA–RBE2.

HMD σε όλα τα Rafale και επιτάχυνση F4.1/λογισμικών όταν/αν αποφασιστεί.

Δίκτυο–Διαλειτουργικότητα: AEW&C, Link-16/22, «δέσιμο» με ΠΝ/ΣΞ, ροή δεδομένων προς τα F-16V/F-35.

Εκπαίδευση σε σύνθετα COMAO/SEAD/DEAD με έμφαση σε electronic attack και συνεργασία με πλοία AAW.

Το μήνυμα είναι καθαρό και αναφέρει ότι τα Rafale έδωσαν στην Πολεμική Αεροπορία ένα παράθυρο κυριαρχίας. Το τουρκικό Eurofighter Typhoon έρχεται να το περιορίσει σε βάθος χρόνου. Τότε όμως στην εξίσωση αναμένεται να μπει το F-35 με ερώτημα το ΚΑΑΝ. Όποιος επενδύσει στο δίκτυο, τα αποθέματα και τον EW «αθέατο πόλεμο», θεωρείται ότι θα έχει το πλεονέκτημα στο κρισιμότερο «μέτωπο» του Αιγαίου που αφορά το πρώτο λεπτό που θα ανοίξει το ραντάρ.

Του Κώστα Σαρικά

Πηγή: Iatropedia.gr

To άρθρο Rafale vs Eurofighter: «Crash test» μετά την συμφωνία της Τουρκίας για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών δημοσιεύτηκε στο NewsIT .